فرد مبتلا به سندرم پاهای بی قرار، معمولا بعد از رفتن به رختخواب، دچار کشش و ناراحتی در پاها می شود. از آنجا که این مسئله می تواند منجر به بی خوابی شود، یک اختلال خواب بحساب می آید. سندرم پاهای بی قرار (RLS) ممکن است به دلیل مشکلات روحی یا جسمی اتفاق بیفتد و یا ممکن است یکی از عوارض مصرف برخی داروها باشد. همچنین این بیماری با عنوان Willis - Ekbom نیز شناخته می شود.
سندروم پاهای بی قرار را می توان بصورت خفیف یا شدید طبقه بندی کرد که بسته به فرکانس و شدت علایم، چگونگی حرکت و مقدار اختلال محاسبه می شود.
جالب است بدانید از هر 10 نفر 1 نفر به سندرم RLS مبتلا است و اکثریت این افراد به مرور زمان یا با تغییر ساده ای در سبک زندگی درمان می شوند.
حقایقی در رابطه با سندرم پاهای بی قرار:
RLS می تواند به دو صورت اصلی یا ثانویه طبقه بندی شود.
بسیاری از افراد می توانند این مسئله را در خانه درمان کنند.
این بیماری اغلب توسط ترکیبی از عوامل ذهنی و جسمی ایجاد می شود.
اکثر زنان در دوران بارداری مبتلا به RLS می شوند.
علائم سندرم پای بی قرار
علائم حرکتی آن ممکن است زمانی ایجاد شود که فرد در یک فضای محدود مانند صندلی هواپیما یا در سینما باشد.
از آنجا که RLS منجر به اختلال خواب می شود، ممکن است در طول روز احساس خستگی کنید. این خستگی می تواند در یادگیری، کار، تمرکز و فعالیت های روزمره تأثیر داشته باشد.
کمبود خواب درنهایت می تواند منجر به نوسانات خلقی، تحریک پذیری، افسردگی، تضعیف سیستم ایمنی بدن و سایر مشکلات جسمی و سلامتی شود.
چه احساسی دارد؟
فرد مبتلا به RLS در پاها و گاهی اوقات بازوهای خود احساس عجیب و ناخوشایندی دارد و شدیدا برای جابجایی آنها احاس نیاز می کند. افراد این احساسات را اینگونه توصیف کرده اند:
درد
سوزش
گرفتگی
کشش
شبیه به شوک الکتریکی
خارش
لگد زدن
سوزن زدن
که تنها راه تسکین آن، تکان دادن پاهاست. این احساسات نه تنها در طول شب بلکه در هنگام استراحت یا غیرفعال بودن فرد نیز رخ می دهد. این علائم اغلب در عصر و شب شدیدتر شده و در هنگام صبح برای مدتی کوتاه تسکین می یابد.
سندرم پاهای بی قرار چه مدت دوام خواهد داشت؟
علائم RLS اولیه یا ایدیوپاتیک به طور معمول با گذشت زمان شدیدتر می شود اما برای برخی از افراد ممکن است هفته ها یا ماه ها بدون هیچ علائمی بگذرد.
اگر RLS از یک وضعیت خاص، بیماری، بارداری یا عوارض دارو ناشی شود، ممکن است به محض گذشت از این مراحل از بین برود.
سندرم پاهای بی قرار در بارداری
RLS می تواند برای زنان در دوران بارداری مشکلاتی ایجاد کند. زنانی که قبلاً دچار RLS بوده اند، می توانند متوجه شوند که علائم در دوران بارداری شدیدتر می شود. با این حال ، باردار شدن می تواند به خودی خود منجر به RLS شود. علائم با پیشرفت بارداری رو به وخامت می رود و به خصوص در سه ماهه سوم به احتمال شدید خواهد شد.
علت افزایش شیوع RLS در دوران بارداری ناشناخته است، اما احتمال دارد که عوامل زیر درگیر باشند:
مقادیر کم مواد معدنی یا ویتامین ها ، مانند آهن و فولات
کمبود خواب در نتیجه ناراحتی و تغییرات در بدن
تغییر در هورمون ها
افزایش حساسیت در رابطه با موضوعات مختلف
هنوز این وضعیت در دوران بارداری به طور گسترده مورد بررسی قرار نگرفته است و استفاده از برخی داروهای کاربردی در خارج از بارداری، مانند روتیگوتین و گاباپنتین، برای خانم های باردار مناسب نیست.
درمان های رفتاری مانند ورزش های ساده و الگوی خواب سالم اغلب به عنوان روش اول در زنان باردار توصیه می شود. اگر بنا بر تشخیص پزشک سطح پایین آهن علت RLS باشد، تجویز مکمل آهن خوراکی در دوران بارداری بی خطر است. در موارد شدید و غلظت های بالاتر از طریق تزریق وریدی (IV) تجویز می شود.
اگر به علت دیگری مشکوک باشید که به دارو نیاز دارد و درمان های فوق اثر مطلوب را نداشته باشند، برای کاهش خطر باید داروها با کمترین میزان ممکن تجویز شوند.
درمان سندرم پای بی قرار
اگر یک فرد نتواند علائم RLS را خودش مدیریت کند، ممکن است نیاز به تجویز دارو داشته باشد.
دارو
داروهای مورد استفاده برای هر شخص می تواند متفاوت و به شرایط او بستگی داشته باشد. در ادامه برخی از این داروها را به شما معرفی می کنیم:
آهن: مکمل آهن ممکن است به افرادی که سطح آهن پایینی دارند کمک کند. این به نوبه خود، می تواند به بهبود علائم کمک کند.
آگونیست های آلفا 2: این مورد می تواند در RLS اولیه کمک کند، اما در حرکت دوره ای اندام در هنگام خواب تاثیری نخواهد داشت.
مسکن ها: ایبوپروفن ، یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) ، ممکن است به علائم خفیف کمک کند.
ضد تشنج: این نوع از داروها درد، اسپاسم عضلانی، نوروپاتی و علائم روزانه را درمان می کنند. نورونتین یا گاباپنتین یک ضد تشنج رایج هستند.
بنزودیازپین ها: داروهای آرام بخشی هستند که به افراد دارای علائم پایدار و خفیف اثرات RLS که نمیتوانند یه خواب بروند، کمک می کنند تا از این طریق بخوابند. Restoril یاtemazepam ، Xanax یا alprazolam و Klonopin یا clonazepam نمونه هایی از این داروها هستند.
عوامل دوپامینرژیک: این داروها باعث افزایش سطح دوپامین می شوند که یک انتقال دهنده عصبی در مغز است. آنها می توانند احساسات ناخوشایند در پا را که مربوط به RLS است، درمان کنند. لوودوپا و کاربیدوپا دوپامینرژیک رایج ترین این نوع داروها هستند.
آگونیست های دوپامین: این دارو نیز سطح دوپامین مغز را بالا می برد و احساسات ناخوشایند پا را درمان می کند. در مورد داروهای دوپامینرژیک ممکن است در بیماران مسن عوارض جانبی ایجاد کنند، اگر چه تعداد گزارش ها از عوارض جانبی لودوپا بیشتر است.
گاهی اوقات داروهای بیماری پارکینسون و صرع برای RLS نیز استفاده می شود زیرا می توانند حرکات غیر ارادی را کاهش دهند.
اگر مسئله ی خاصی باعث بروز RLS شود و آن مسئله درمان شود، RLS نیز از بین می رود یا بهبود می یابد. این مسائل اغلب به دلیل فقر آهن و نوروپاتی محیطی اتفاق می افتد.
انواع مختلف سندرم پای بی قرار
دو نوع RLS وجود دارد:
RLS اولیه یا ایدیوپاتیک
ایدیوپاتیک به این معنی است که علت آن ناشناخته است. رایج ترین نوع این بیماری است و ویژگی های زیر را دارد:
معمولاً قبل از 40 سالگی شروع می شود.
می تواند در همان کودکی خود را بروز دهد.
ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد.
با شروع RLS اولیه، تمایل به ماندگاری دارد.
این علائم ممکن است پراکنده باشد یا به تدریج بدتر شود و با گذشت زمان شیوع بیشتری پیدا کند.
در موارد جزئی ممکن است فرد برای مدت طولانی هیچ علائمی از خود نشان ندهد.
RLS ثانویه
اختلال RLSثانویه در اثر بیماری یا وضعیت دیگری ایجاد می شود. این مسئله معمولاً پس از سن 45 سالگی شروع می شود و دلایل ارثی ندارد. ویژگی های این نوع RLS کاملاً متفاوت است:
شروع آن کاملا ناگهانی است.
علائم معمولاً با گذشت زمان بدتر نمی شوند.
بیماری ها و علائمی که باعث RLS ثانویه می شوند عبارتند از:
دیابت
کمبود آهن
نارسایی کلیه
بیماری پارکینسون
نوروپاتی
بارداری
آرتریت روماتوئید
دلیل اصلی چگونگی رخ دادن RLS به خوبی یافت نشده است ، اما ممکن است مربوط به چگونگی کارکرد دوپامین (یک انتقال دهنده عصبی) در بدن باشد که در کنترل حرکات عضلات نقش مهمی دارد.
استفاده از برخی داروها، مانند مهار کننده های سروتونین (SSRI) و داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث RLS شوند. این داروها بر فعالیت دوپامین تأثیر می گذارند.
سندرم پای بی قرار همچنین با بارداری ارتباط دارد. حدود 20 درصد از زنان RLS را در سه ماهه آخر بارداری تجربه می کنند که دلایل آن مشخص نیست.
اختلال حرکتی دوره ای اندام (PLMD)
PLMD مخفف Periodic Limb (leg) Movement During Sleep یک اختلال خواب است که به معنای حرکت تناوبی ساق پا هنگام خواب خوانده می شود. در افرادی که مبتلا به PLMD هستند، هنگام خواب، اندام ها پیچیده و تکان می خورند. همچنین نوعی اختلال خواب محسوب می شود. این حرکت باعث بیدار شدن فرد در طول شب می شود و این مسئله می تواند کیفیت و طول خواب را تضعیف کند و در نهایت موجب RLS ثانویه می شود.
درمان های خانگی
تغییراتی که در سبک زندگی می تواند به کاهش علائم RLS کمک کند عبارتند از:
حمام گرم و ماساژ: این مورد می تواند عضلات را شل کرده و شدت علائم را کاهش دهند.
کمپرس آب گرم یا سرد: برخی افراد به کمپرس آب سرد و برخی دیگر به کمپرس آب گرم واکنش خوب نشان می دهند. در هر صورت هر دوی آنها می تواند در بهبود سنردم پای بی قرار کمک کند.
تکنیک های استراحت: استرس می تواند RLS را بدتر کند، بنابراین تمریناتی مانند یوگا، مدیتیشن و تای چی می تواند به شما در کاهش استرس و در نتیجه بهبود علائم کمک کند.
ورزش: استفاده بیشتر از پاها می تواند به کاهش علائم این مسئله کمک کند. اگر بیمار سبک زندگی کم تحرکی داشته باشد، پیاده روی به جای رانندگی، تحرک دادن به پاها و ورزش کردن در باشگاه ورزشی می تواند به این افراد کمک کند.
بهداشت خواب برای سندرم پاهای بی قرار
بهداشت خواب مجموعه ای از اقدامات و شرایط محیطی پیشنهادی است که به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. این مورد بسیار مهم است زیرا خستگی می تواند علائم را شدیدتر کند.
نکاتی که باید برای رعایت بهداشت خواب رعایت کنید شامل موارد زیر است:
خوابیدن در یک اتاق خواب خنک و آرام
جلوگیری یا کاهش مصرف الکل و دخانیات
هر شب در یک ساعت مشخص به رختخواب بروید و هر روز صبح در یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید.
یک ساعت قبل از خواب، میزان نوری را که در معرض آن قرار دارید را کاهش دهید.
از نوشیدنی های محرک مانند کافئین یا مصرف بیش از اندازه ی شکر خودداری کنید.
ورزش و فعالیت های بدنی می تواند به بهبود RLS کمک کند.
نکات پایانی
در سال 1998 ، یک مطالعه ی کوچک از 10 نفر نشان داد که منیزیم می تواند علائم بی خوابی را در افراد مبتلا به RLS کاهش دهد و ممکن است یک درمان مفید برای مبتلایان به PLMD باشد. با این حال، افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید در مصرف منیزیم احتیاط کنند. تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
منیزیم در غلات سبوس دار، آجیل و سبزیجات دارای برگ سبز موجود است.
هیدراته نگه داشتن بدن نیز می تواند کمک کننده باشد. این امر با نوشیدن مقدار زیادی آب و جلوگیری از مصرف کافئین و الکل حاصل می شود.
