این شورا با هدف یکپارچگی اقتصادی و نظامی کشورهای عرب زبان در سال 1981 میلادی تشکیل شد. نام این شورا به عربی " مجلس التعاون لدول الخليج الفارسی" میباشد. این شورا شامل کشورهای پیرامون خلیج فارس و کشورهای عرب زبان دیگر است. رسیدن به واحد پولی مشرک تا سال 2010 یکی از اهداف اصلی شورای همکاری خلیج فارس میباشد.
تحلیل گران غربی در ابتدای تشکیل این شورا را راهی برای ادامه دار کردن پادشاهی در خلیج فارس دانستند. اما منشاء اصلی پایه گذاری این گروه طبق اعلام شورای همکاری خلیج فارس مسائل اجتماعی، زیست محیطی، علمی و همکاری های اقتصادی بیان شده است.
کشورهای عضو شورا دارای 3000 کیلومتر مرز آبی میباشند که در مجموع 40 درصد از منابع نفتی و یک چهارم از منابع گازی جهان را در دست دارند. جمعیت این کشورها نیز روی هم رفته 50 میلیون نفر میباشد که بیشتر آن ها خارجی تبارهای مهاجر میباشند.
اعضای شورای همکاری خلیج فارس
در حال حاضر شش کشور عضو این شورا میباشند.
1. عربستان سعودی
2. بحرین
3. امارات متحده عربی
4. قطر
5. عمان
6. کویت
نیروی نظامی مشترک
شورای همکاری خلیج فارس همانطور که گفته شد برای تاسیس یک نیروی نظامی مشترک به توفق رسیده است؛ اما همچنان با توجه به نواقص، این طرح در حال بررسی است. در دهه های گذشته کشورهای عربی تحت حمایت ارتش آمریکا قرار داشتند.
نیروی زمینی
نیروی زمینی مشترک توسط شورای تعاونی ملل در سال 1982 تاسیس شد و در نشستی که در سال 2013 صورت گرفت قرار شد تا یک ساختار فرماندهی مشترک برای این نیرو در نظر گرفته شود.
نیروی دریایی
قرار بود نیروی دریایی مشترک شورای تعاونی ملل خلیج فارس که نامش "گروه امنیتی 81" میباشد، در سال 2014 تشکیل شود. اما همچنان بررسی این طرح ادامه دارد و نمایندگان در حال مذاکره در جزئیات این طرح میباشند. این نیروی دریایی باید از حریم آبی هر 6 کشور عضو محافظت نماید و مقر آن در بحرین خواهد بود. بحرین محل اقامت ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست و به تازگی انگلستان اقدام به تاسیس یک پایگاه نظامی برای ناوگان دریایی اش در بحرین نموده است.
به گفته آسوشیتدپرس: نیروی دریایی خلیج فارس به عنوان عاملی برای تهدید احتمالی ایران در نظر گرفته شده است.
نیروی پلیس ضد تروریستی
کشورهای عضو درباره تشکیل یک نیروی پلیس مشترک با نام "GCC-POL" به توافق رسیده اند. وزیر خارجه قطر آن را مشابه با پلیس بین الملل اینترپل اما در محدوده کشورهای عضو این شورا توصیف کرده است. این نیروی پلیس قرار است همکاری کشورهای عرب خلیج فارس علیه تروریسم را بهبود بخشیده، با قاچاق مواد مخدر، پول‌شویی، و جرم‌های سایبری نیز مقابله کند.
قطر و شورای همکاری خلیج فارس
کشورهای عضو این شورا دارای جمعیت جوان و رو به رشد میباشند. هم چنین در چند دهه گذشته شاهد رشد اقتصادی خوبی بوده اند، بطور مثال امارات توانسته ضمن افزایش تولید ناخالص داخلی، قیمت درهم امارات را نیز با ثبات نماید.
در چند ماه گذشته این شورا تبدیل به اهرم فشار عربستان سعودی بر قطر شده است. عربستان جزو اعضای بزرگ شوراست و قطر اگرچه اندازه کوچکتری نسبت به عربستان دارد اما یکی از اعضای ثروتمند به شمار میرود. در ماه مارس عربستان، امارات متحده عربی و بحرین این تصمیم را برای خروج سفیران خود از قطر و متهم کردن این کشور به دخالت در امور داخلی خود اتخاذ کردند. از دلایل اصلی این موضوع هم میتوان به حمایت قطر از اخوان المسلمین که عربستان آنرا یک گروه تروریستی میداند اشاره کرد.
عمان در این ماجرا تصمیم گرفت تا بی طرف باقی بماند و کویت راه میانجیگری را پی گرفت، اما همچنان این مورد در شورا حل نشده است. در گذشته هم مواردی این چنین در پشت درهای بسته و با توافق پشت سر گذاشته شده بود، اما همچنان موضوع قطر در حال پیگیری است.
علی رغم این تنش ها عربستان سعودی با اصرار در حال پیگیری تشکیل کنفدراسیون شورای همکاری خلیج فارس میباشد، کویت هم اکنون در مقایل این تصمیم عربستان قرار گرفته است.
امنیت و مداخله
انسجام داخلی شورای همکاری خلیج فارس در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. زمانی که در سال 2011 عربستان سعودی و بحرین برای سرکوب تظاهرات در بحرین نیرو ارسال کردند، عمان، کویت و قطر از مداخله خودداری کردند. نیروهای مشترک شورای همکاری خلیج فارس در حمله عراق به بحرین دخالت نکردند، اما این نیروها در سال 2003 به رهبری آمریکا در کویت حضور یافتند تا از هرگونه اقدام عراق علیه این کشور جلوگیری نمایند.
این نیروها امروز 40.000 نفر را شامل میشوند، تقریبا 10 درصد از نیروها در بحرین استفاده شده بودند.
در سال های پیش رو شورای همکاری در سر دارد تا میزان نیروهای خود را افزایش دهد که البته با بیشتر شدن هزینه همراه میباشد. پیش بینی میشود تا سال آینده 20 درصد به هزینه های این ارتش مشترک اضافه شود.
اهداف شورای همکاری خلیج فارس
شورای همکاری خلیج فارس به عنوان مجموعه ای از ثروتمندترین کشورهای عرب همواره سعی در تأثیرگذاری بر منطقه و رهبری در انجمن هایی مانند اتحادیۀ عرب داشت. با این حال بعد از بهار عربی این شورا در حال گسترش اهداف و فعالیت های خود میباشد.
در سال 2011 مراکش و اردن برای پیوستن به این شورا اعلام آمادگی کردند. این موضوع باعث شده تا این شورا هرچه بیشتر از یک شورای محلی با اهداف اجتماعی و فرهنگی تبدیل به یک شورای حفظ پادشاهی برای جهان عرب شود.
یمن هم مدت هاست که برای پیوستن به این شورا در حال لابی کردن است. اما تنها زمانی با اضافه شدن یمن به شورا موافقت شده بود که این کشور در حال انعقاد قرار داد صلح و انتقال قدرت در سال 2011 بود.
