دگزامتازون یا دگزا داروی بسیار آشنایی برای ما ایرانی‌هاست که تقریبا همه ما حداقل یکبار در زندگی از آن استفاده کرده‌ایم.
دگزامتازون سریعاً و به خوبی از دستگاه گوارش جذب می‌شود. دگزامتازون، قوی‌ترین دارو و یکی از انواع کورتون است که طولانی‌ترین اثر را دارد.
در صورت وجود عفونت، بدن یک روند التهابی را آغاز می‌کند. دگزامتازون (dexamethasone) یک داروی استروئیدی است که این روند التهاب را کند می‌سازد. درمان طولانی‌مدت با داروهای استروئیدی عوارض جانبی زیادی دارد مانند افزایش خطر عفونت، فشار خون بالا، و پیشرفت دیابت. حین جراحی، دگزامتازون برای بیمار تجویز می‌شود تا خطر تهوع و استفراغ پس از جراحی کاهش یابد، درد تسکین یابد و باعث شود که بیمار احساس بهتری داشته باشد. با این حال، مشخص نیست درمان کوتاه-مدت با دگزامتازون منجر به عوارض جانبی نامطلوبی که شناخته شده نیستند، می‌شود یا خیر.
این دارو پاسخ سیستم ایمنی بدن را به بیماری‌های مختلف کاهش می‌دهد تا علائمی مانند تورم و واکنش‌های آلرژیک را کاهش دهد.
نام‌های تجاری:
- دگزامتازون، دکسون، دگزادیک، آکوازون، دگزاتیسین، اوزردکس، فورتیدکس، دکامزون
نام‌های رایج:
- دگزا، دگزامتازون
مکانیسم عمل دگزامتازون
دگزامتازون یک داروی کورتیکواستروئید با حداقل پتانسیل حفظ سدیم است. این دارو با سرکوب مهاجرت نوتروفیل‌ها، کاهش تولید واسطه‌های التهابی و معکوس شدن افزایش نفوذپذیری مویرگی، التهاب را کاهش داده و پاسخ ایمنی طبیعی را سرکوب می‌کند. دگزامتازون باعث القاء آپوپتوز در سلول‌های میلوم می‌شود. مکانیسم فعالیت ضداستفراغی دگزامتازون ناشناخته است.
اگر به دگزامتازون حساسیت دارید یا علائم زیر را دارید، نباید از دگزامتازون استفاده کنید:
*عفونت قارچی در هر نقطه از بدن
برای اطمینان از اینکه می‌توانید با خیال راحت دگزامتازون مصرف کنید، اگر شرایط زیر را تا به حال داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید:
*بیماری های کبدی (مانند سیروز)
*بیماری کلیوی
*اختلال تیروئید
*مالاریا
*سل
*پوکی استخوان
*اختلال عضلانی مانند میاستنی گراویس
*دیابت (داروهای استروئیدی ممکن است سطح گلوکز را در خون یا ادرار شما افزایش دهند)
*گلوکوم یا آب مروارید
*عفونت تبخال چشم
*زخم معده، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت ، بیماری التهابی روده
*افسردگی یا بیماری روانی
*نارسایی احتقانی قلب
*فشار خون بالا
هشدارها درباره مصرف دگزامتازون
اگر در هر جایی از بدنتان عفونت قارچی دارید، نباید از دگزامتازون استفاده کنید.
در مورد تمام شرایط پزشکی خود و تمام داروهایی که استفاده می کنید به پزشک خود بگویید. بسیاری از بیماری های دیگر وجود دارند که می توانند در اثر مصرف استروئیدها تحت تأثیر قرار گیرند و بسیاری از داروهای دیگر که می توانند با استروئیدها تداخل داشته باشند. در صورت داشتن استرس غیرمعمول مانند بیماری جدی، تب یا عفونت، یا در صورت انجام عمل جراحی یا اورژانس پزشکی، دوز مصرفی شما ممکن است تغییر کند. در مورد هر گونه وضعیتی که در طول درمان شما را تحت تاثیر قرار می دهد به پزشک خود بگویید. دگزامتازون می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند و شما را مستعد عفونت کند یا عفونتی را که قبلاً یا اخیراً داشته اید بدتر کند. در مورد هر بیماری یا عفونتی که در چند هفته گذشته داشته اید به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر در معرض آبله مرغان یا سرخک هستید، برای درمان پیشگیرانه با پزشک خود تماس بگیرید. این شرایط در افرادی که از داروهای استروئیدی استفاده می کنند می تواند جدی یا حتی کشنده باشد. همه واکسن ها ممکن است در زمانی که استروئید مصرف می کنید به خوبی کار نکنند. تا زمانی که این دارو را مصرف می کنید، واکسن «زنده» دریافت نکنید. مصرف دگزامتازون را به طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است علائم ناخوشایند ترک داشته باشید. در مورد نحوه جلوگیری از علائم ترک هنگام قطع دارو با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی دگزامتازون
در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به دگزامتازون ، کمک فوری پزشکی دریافت کنید: کهیر . مشکل در تنفس؛ تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو.
اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
*سفتی عضلانی، ضعف یا احساس لنگی
*تاری دید، دید تونلی، درد چشم یا دیدن هاله در اطراف چراغ ها
*تنگی نفس (حتی با اعمال خفیف)، تورم، افزایش وزن سریع
*افسردگی شدید، افکار یا رفتار غیرعادی
*تشنج (تشنج)
*مدفوع خونی یا قیری، سرفه خونی
*ضربان قلب سریع یا آهسته ، نبض ضعیف
*پانکراتیت - درد شدید در قسمت بالای معده که به پشت شما گسترش می یابد، حالت تهوع و استفراغ
*سطح پایین پتاسیم - گرفتگی عضلات پا، یبوست ، ضربان قلب نامنظم، بال زدن در قفسه سینه، افزایش تشنگی یا ادرار، بی حسی یا سوزن سوزن شدن.
*افزایش فشار خون - سردرد شدید ، تاری دید، تپش در گردن یا گوش، اضطراب، خونریزی بینی
دگزامتازون می تواند بر رشد کودکان تأثیر بگذارد. اگر فرزندتان در حین استفاده از دگزامتازون با سرعت طبیعی رشد نمی کند، به پزشک خود اطلاع دهید. عوارض جانبی رایج دگزامتازون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
*احتباس مایعات (تورم در دست یا مچ پا) Tافزایش اشتها، تغییرات خلقی، مشکل در خواب، بثورات پوستی، کبودی یا تغییر رنگ
*آکنه، افزایش تعریق، افزایش رشد مو، سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ ، ناراحتی معده
*تغییرات در دوره های قاعدگی شما
*تغییر در شکل یا محل چربی بدن (به ویژه در بازوها، پاها، صورت، گردن، سینه ها و کمر)
چه داروهای دیگری بر دگزامتازون تأثیر می گذارد؟
گاهی اوقات استفاده همزمان از برخی داروها بی خطر نیست. برخی از داروها می‌توانند بر سطوح خونی سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تأثیر بگذارند، که ممکن است عوارض جانبی را افزایش دهد یا اثربخشی داروها را کاهش دهد. در مورد تمام داروهای فعلی خود به پزشک خود بگویید. بسیاری از داروها می توانند دگزامتازون را تحت تأثیر قرار دهند، به ویژه:
*یک داروی آنتی بیوتیک یا ضد قارچ
*قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی جایگزین
*انسولین یا داروهای دیابت که از طریق دهان مصرف می کنید
*دارو برای درمان زوال عقل یا بیماری پارکینسون
*رقیق کننده خون - وارفارین ، کومادین ، جانتوون
*NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) - آسپرین ، ایبوپروفن ( ادویل ، موترین)، ناپروکسن، سلکوکسیب ، دیکلوفناک ، ایندومتاسین ، ملوکسیکام و غیره
