در حال حاضر در کشور آمریکا بین 21 تا 25 درصد کودکان اضافه وزن دارند و از این تعداد 16 تا 18 درصد آنان چاق هستند. بیشک در کشور ما نیز چاقی یکی از مشکلات کنونی بیشتر کودکان و نوجوانان ده تا 18 ساله است. گویی با افزایش تکفرزندی، والدین تمایل بیشتری برای تغذیه بیش از اندازه فرزندشان دارند. هنوز هم بسیاری از والدین تپل بودن را مساوی با زیبایی و سلامت کودکان میدانند که باید به آنان گفت: مادر و پدرهای عزیز کودکان تپل! حتی اگر فرزندتان در بزرگسالی به ضرب و زور انواع رژیمهای مختلف و ورزشهای سنگین از شر چاقی و اضافه وزن رها شود، اما همه سلولهای چربی آماده و مستعد در بدن جاخوش کردهاند و با کوچکترین ناپرهیزی درست مثل بادکنکی بزرگ میشوند و به همان حالت اولیه باز میگردند. از طرفی افرادی که در کودکان شیرخوار چاق هستند آمادگی بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع دو (غیروابسته با انسولین)، بیماری فشار و افزایش چربی خون در سنین بالاتر دارند. اختلالات کبدی و کلیوی نیز به میزان قابل توجه بیشتری در آنان بروز میکند و حتی ممکن است با مشکلاتی در تولید مثل نیز مواجه شوند.
به همین دلایل، سنجش وزن کودکان و تلاش برای متعادل کردن وزن آنها بسیار مهم است. چاقی یا اضافهوزن را میتوان بسادگی با سنجش توده بدنی (B.M.I) سنجید. در کودکان زیر دو سال نمودار کارتهای سلامت، خط و مشی را تعیین کرده است، اما این معیار تنها در صورت تایید تیم پزشک معالج و با در نظر گرفتن شرایط ارثی و استخوانبندی کودک بررسی میشود. مثلا کودک هشت ماههای که 12 کیلوگرم وزن دارد، از روی اعداد و ارقام چاق به حساب آید، اما با در نظر گرفتن نژاد ارثی، توده قدی و استخوانی ممکن است به عنوان کودک سالم درشت در نظر گرفته شود.
چرا کودکم چاق شده؟
کودکانی که اضافه وزن دارند، سنگینترند و تحرک کمتری نسبت به همسن و سالانشان دارند. دوستانشان بسادگی اجازه همکاری در بازیهای گروهی را به آنها نمیدهند. در واقع چاقی روی چهره و ظاهر اثر میگذارد، آنها را متفاوت از بقیه میکند و حس سرخوردگی به آنان میدهد. رانده شدن از برنامههای گروهی، تفریحات و فعالیتهای دوستانه میتواند مشکلاتی در اعتماد به نفس و ارتباطات کودکان پیش آورد. محدود کردن تحرک هم بیماریهایی برای سلامت در پی خواهد داشت. اگر کودکتان چاق است، علاوه بر نگرش به شیوه زندگی، به دنبال علت آن نیز باشید و آزمایشهایی مانند تیروئید و مشکلات متابولیسمی را با نظر پزشک انجام دهید. والدین نقش مهمی در میزان وزن کودک دارند. گاه آنان اندازه معده کودک را در نظر نمیگیرند و به زور به او غذای بیش از نیاز میخورانند.
در نظر داشته باشید معده کودک کوچک و متناسب با سن و جثه اوست و نیازی نیست با خوراندن اجباری غذا به او آن را بزرگ کنید! غذا باید با اصول دقیق به کودک خورانیده شود، تغذیه در مقابل تلویزیون و در حین بازی رایانهای آگاهی کودک را نسبت به میزان غذای مصرفیاش کاهش میهد و باعث میشود بدون توجه به پیام حس سیری مدام با توجه به هیجانش غذا بخورد. با کمی افزایش فعالیت میتوان به میزان زیادی مشکل چاقی را حل کرد، اگر کودک دبستانی دارید، بهتر است شرایطی فراهم کنید تا پیاده به مدرسه برود و بتواند تحرک مناسبی داشته باشد. اگر فرزندتان تقاضای غذای زیادی دارد، داد و قال نکنید و تنها نیم ساعت قبل از آماده کردن غذای اصلی به او میوه بدهید تا پیام سیری زودتر به مغز برسد و غذای کمتری میل کند.
سالادهای حجیم متنوع با سسهای مناسب مانند آبلیمو، سرکه ولع او را برای مصرف غذای زیاد کاهش میدهد. غذاهای چرب و سرخکردنی را کاهش دهید. دانهها و آجیل با وجود فواید بسیار خطرناکند و نباید زیاد مصرف شوند، این نوع خوراکیها کودک را سیر نمیکنند، اما کالری زیادی دارند