دیسک گردن اعصاب را در گردن تحت فشار قرار داده و منجر به ایجاد درد و سایر علائم می شود. درد ممکن است مبهم و یا تیز بوده و در گردن و بین تیغه شانه ها احساس شده و امکان انتقال آن به آرنج، دست ها و انگشتان نیز وجود دارد.
همانند ستون فقرات کمری ، در ستون فقرات گردنی نیز بین مهره های گردنی دیسک بین مهره ای یا دیسک گردن وجود دارد. بیماری دیسک گردن(بیرون زدگی دیسک گردن)معمولا در افراد بین سی تا شصت سال اتفاق می افتد. فتق دیسک گردنی یکی از دلایل رایج درد گردن و نواحی بالایی بدن است. احساس ضعف یا گزگز از رایج ترین علائم بوده و برخی بیماران علاوه بر این علائم اسپاسم را نیز گزارش کرده اند. پوزیشن ها و حرکات خاصی در بدن منجر به تشدید درد می شوند.
در برخی از بیماران، دیسک گردن می تواند منجر به فشرده شدن ستون فقرات شود که مواد دیسک را در خود جای می دهند. این شرایط ممکن است نیاز به درمان های جدی تری داشته باشد. علائم فشرده شدن ستون فقرات شامل، تلوتلو خوردن در هنگام راه رفتن، دشواری در انجام حرکات ماهرانه دست ها، آرنج و احساس سوزش و گزگز شدن و شوک در تنه یا پاها می باشد.
علائم دیسک گردن
نکته مهم در اینجاست که گردن درد ممکن است باشد یا نباشد پس گردن درد جزو الزامی علایم دیسک گردن نیست. علایم دیسک گردن معمولا در دستها و شانه خود را نشان خواهد داد به صورت درد یا احساس تیر کشیدگی در شانه بازو یا دست.
احساس سنگینی یا ناتوانی در بازو یا دست.
احساس کرختی یا بی حسی یا گز گز در بازو ها یا دست.
توجه کنید که دیسک گردن(بیرون زدگی دیسک گردن)با آرتروز گردن تفاوت دارد. ما در آرتروز گردن به علت از دست رفتن دیسک بین مهره ای معمولا درد و سفتی در ناحیه خود گردن داریم و در دیسک گردن(بیرون زدگی دیسک گردن) عمده علایم در اندام هاست. البته مرز مشخصی بین اینها وجود ندارد و هر کدام ممکن است مقداری از علایم دیگر را تقلید کنند.
چرخش گردن در اطراف مهره ها یا ۷ قطعه استخوانی انباشته شده در ستون فقرات اتفاق می افتد. این قطعات از بالا به پایین با اعداد C1 تا C7 شماره گذاری می شود. عصبی که تحت تاثیر دیسک گردن قرار گرفته است از ستون فقرات در همان سطح بیرون می زند، بنابراین در سطح C5-C6، ریشه عصبی C6 است که تحت تاثیر قرار می گیرد.
C4-C5 (ریشه عصب C5)
فتق ایجاد شده در این سطح می تواند منجر به درد گردن و ضعف در ماهیچه دلتوئید بالای آرنج شده و معمولا گزگز یا مورمور شدن ایجاد نمی کند.
C5-C6 (ریشه عصب C6)
فتق دیسک C5-C6 می تواند منجر به ایجاد ضعف در عضله دو سر بازو و ماهیچه های بازکننده مچ شود. ضعف و مورمور شدن به همراه درد می کند به نواحی انگشت شست دست منتشر شود. این سطح یکی از رایج ترین سطوحی است که دیسک گردن در آن رخ می دهد.
C6-C7 (ریشه عصب C7)
فتق دیسک در این ناحیه می تواند منجر به ضعف در عضله سه سر بازو و ماهیچه های باز کننده انگشتان شود. ضعف و بی حسی و مورمور شدن همرا با درد می تواند از عضله سه سر به میانه انگشتان گسترش یابد. این سطح یکی از رایج ترین نواحی ایجاد کننده فتق گردنی است.
C7-T1 (ریشه عصب C8)
این سطح در پایین ترین بخش گردن قرار دارد، جاییکه ستون فقرات گردنی با قفسه سینه یا بخش بالاترین بخش کمر برخورد میکند. فتق ایجاد شده در این بخش می تواند منجر به ایجاد ضعف در کارهای دستی و به همراه آن بی حسی و مورمور شدن و دردی شود که از آرنج به سمت انگشت کوچه دست منتشر می شود.
اینها الگوهای رایج درد هستند که ناشی از دیسک گردن بوده اما واضح نیستند. اتصالات بدن برخی افراد ممکن است با دیگران کمی متفاوت بوده و بنابراین درد ایجاد شده در آنها و علائم نیز متفاوت خواهد بود.
عوامل ایجاد دیسک گردن
چندین فاکتور در افزایش خطر فتق دیسک دخیل هستند:
انتخاب سبک زندگی مانند استعمال تنباکو و سیگار، نداشتن فعالیت بدنی و تغذیه ناسالم، اساسا در کاهش سلامتی دیسک ها دخیل هستند.
با بالارفتن سن و پیر شدن بدن، تغییرات بیوشیمیایی طبیعی ایجاد شده منجر به خشک شدن تدریجی دیسک های بین مهره ای شده که در نهایت بر روی قدرت و انعطاف پذیری تاثیر می گذارد.
حالت قرارگیری نامناسب بدن به همراه عادات نادرست حرکات بدنی استرس و فشار مضاعفی بر روی ستون فقرات گردنی وارد می آورد.
ترکیب از این فاکتورها با ساییدگی ها و پارگی های روزانه، آسیب ها، بلند کردن غیر اصولی وسایل یا کشیدگی ها به ما می گوید که فتق یک دیسک تا چه اندازه می تواند آسان ایجاد شود. فتق دیسک ممکن است ناگهانی یا به تدریج در طول یک هفته یا یک ماه ایجاد شود.
مراحل ایجاد
۴ مرحله در ایجاد فتق گردنی وجود دارد که شامل:
۱) از بین رفتن دیسک
تغییرات شیمیایی ناشی از افزایش سن منجر به ضعیف شدن دیسک های بین مهره ای بدون ایجاد فتق میشود. این رخداد بخشی از فرآیند پیری است که در بالا گفته شد و می تواند منجر به خشک شدن دیسک شده و توانایی آن برای جذب شوک ایجاد شده از حرکت شما را کاهش دهد. در این مرحله دیسک همچنین نازک تر نیز می شود.
۲) پرولاپس
شکل یا پوزیشن دیسک با کمی فشرده شدن در کانال نخاعی یا عصب نخاعی تغییر می کند. این مرحله انفجار یا بیرون زدگی دیسک نیز نامیده می شود.
۳) اکستروژن
هسته ژل مانند پالپوس (بخش داخلی دیسک بین مهره ای) از درون دیواره تایر مانند (آنولوس فیبروسوس) به بیرون شکسته اما درون دیسک باقی می ماند.
۴) جدا شدن یا دیسک جدا شده
هسته پالپوس از درون آنالوس فیبروس به بیرون شکسته و می تواند به بیرون از دیسک بین مهره ای حرکت کرده و وارد کانال نخاعی شود.
تشخیص دقیق دیسک در گردن
جالب است بدانید که تمام فتق های ایجاد شده در دیسک علائمی را ایجاد نمی کنند. برخی افراد پس از انجام تست اشعه ایکس برای دلایل غیر مرتبط، از ابتلا به فتق دیسک و یا تورم آن با خبر می شوند. اما اغلب علائم ایجاد شده بیماران را مجبور به ملاقات با پزشک معالج می کند. تشخیص دقیق شامل مرور سابقه پزشکی بیمار، انجام تست های فیزیکی و نورولوژیکی و تصویربرداری (اشعه ایکس، سی تی اسکن یا غیره).
با توجه به اینکه بیرون زدگی دیسک گردن با چند بیماری دیگر علایم مشترک دارند ماننذ آرتروز گردن،گرفتگی عصب مچ دست( سندرم تونل کارپال)و…. تشخیص صحیح بسیار حائز اهمیت میباشد،چه بسا که تاخیر در تشخیص باعث صدمات جبران ناپذیری به اعصاب ناحیه گردن شود.
پس اگر این علایم را دارید جهت بررسی دیسک گردن مراجعه کنید:
احساس برق گرفتگی یا تیر کشیدن در ناحیه شانه بازو ساعد یا انگشتان
احساس سنگینس و ناتوانی در حرکات شانه یا بازو و دست
احساس کرختی گز گز یا بس حسی در هر ناحیه از دستها
درمان
تمامی بیماران نیازمند جراحی گردن نیستند. در بیشتر بیماران با قرار گرفتن چهار الی شش هفته ای تحت درمان نورولوژیک درد و علائم از بین می رود. نسبت به مسیر درمانی خود خوش بین بوده و به خاطر داشته باشید که کمتر از ۵% مشکلات کمر نیازمند جراحی هستند.
داروها ممکن است شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای کاهش تورم، رفع اسپاسم ماهیچه ای، و یا از بین رفتن درد باشند.
درمان فیزیکی ممکن است شامل درمان با سرما و گرما، ماساژ ملایم و کشش باشد.
جراحی
جراحی ستون فقرات گردنی ممکن است هنگامی پیشنهاد شود که درد و علائم در طول درمان غیر جراحی به طور پیشرونده ای شدیدتر شوند. اگر فتق دیسک اتفاق افتاده منجر به فشرده شدن دیسک درون ستون فقرات شود (میلوپاتی)، جراحی ممکن است ضروری باشد.
هدف از جراحی کاهش فشردگی اعصابی است که توسط دیسک فشرده شده است. رایج ترین فرآیند دیسکتومی نامیده می شود که به طور جزئی یا کلی دیسک آسیب دیده را خارج می کند.
این جراحی معمولا از ناحیه جلو گردن (دیسکتومی جلوی گردنی نامیده می شود) انجام می شود. گاهی نیاز است که از طریق ناحیه پشتی گردن و با برداشتن بخشی از لامینا، یک صفحه استخوانی پوشاننده کانال نخاعی، به دیسک فتق یافته دسترسی پیدا کرد. نام این فرآیند لامینوکتومی (لامینوکتومی خلفی) نامیده می شود. اغلب، هر مرحله ای می تواند به صورت جراحی بسیار کوچک با حداقل تهاجم به بافتهای بدن انجام شده و گاهی در مرکز جراحی بیماران سرپایی نخاعی.
آیا می توان از ایجاد فتق دیسک گردن جلوگیری کرد؟
افزایش سن اجتناب ناپذیر است اما تغییر در سبک زندگی می تواند به جلوگیری از بیماری های مربوط به دیسک جلوگیری کند. تمرین حالت های بدنی مناسب و حرکات درست بدن، حفظ وزن مناسب و سلامت، ورزش منظم و عدم استعمال دخانیات می تواند کمک کننده باشد.
