همانطور که گفتیم نوسانات نرخ ارز همواره برای بنگاهها و صادرکنندگان مشکلات زیادی را بوجود آورده است. نرخ دلار باید توسط بازار ارز در کشور تعیین شود، منظور از بازار ارز محل تلاقی عرضه و تقاضاست، جایی که در آن فروشندگان و خریداران دلار به هم میرسند.
دلار و ارزهای دیگر مانند یورو و پوند و... توسط صرافان به متقاضیان عرضه میشوند، اما نرخ آن ها معمولا توسط بانک مرکزی تعیین میشود و به صرافان دستور داده میشود که با فلان نرخ اقدام به فروش نمایند. معمولا این اقدام بانک مرکزی از تلاطمات نرخ ارز و قیمت دلار آمریکا میکاهد و موجب میشود آرامش به بازار ارز بازگردد.
صرافان در حقیقت شعب فروش ارز در کشور میباشند که مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی میگیرند. در گذشته نرخ ارز توسط دولت تعیین میشد و به بانک مرکزی ابلاغ میشد و بانک مرکزی هم آن را به صرافان منتقل میکرد، اما در هفته گذشته جناب آقای روحانی رئیس جمهور کشور اعلام کرد که بانک مرکزی استقلال کامل دارد و دیگر از دولت دستور نمیگیرد.
مشکلات دلار دستوری
مشکلات دلار دستوری از زبان احمد پورفلاح مشاور عالی رییس اتاق ایران و رییس اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا در گفتگو با ایرنا: درحال حاضر، موضوعی که صادرکنندگان ما را اذیت میکند، دستوریبودن نرخ دلار است. در تمام کشورهای دنیا میبینیم که قیمتها سالانه حداکثر یک تا دودرصد افزایش پیدا میکند و بهرهها پایین است، اما در کشور ما گاهی هزینه مواد اولیه یک محصول در حدود 15 تا 20درصد افزایش پیدا میکند، بنابراین صادرکننده قدرت خرید خود را از دست میدهد، بهویژه اینکه همیشه هم نسبت نرخ دلار به ریال تقریبا ثابت است و رابطه خیلی منطقی بین این دو وجود ندارد، البته گاهی اوقات قیمت دلار دچار شوک میشود و افزایش پیدا میکند، اما بیشتر اوقات اینطور نیست و نوسان آن فوقالعاده پایین است. به همین دلیل، مدتهاست مسئولان اقتصادی کشور به این فکر افتادهاند که مشوقهای دیگری را برای صادرکنندگان در نظر بگیرند تا صادرکنندگان رغبت بیشتری به صادرات داشته باشند؛ از جمله آنها، هزینههای نقدی، شرکت در نمایشگاهها یا بازاریابی بینالمللی هستند. امیدوارم کمیتهای کاملا دقیق با داشتن اطلاعات بتواند حق را به حقدار برساند و صادرکنندگان خوب ما بتوانند از این مزیتها استفاده کنند، چراکه واقعیت امر این است، دیر شده تا ما بخواهیم از اقتصاد نفتی فاصله بگیریم، به همین دلیل است که تا قیمت نفت دچار شوک میشود، بودجههای داخلی با کسری مواجه میشوند، به رغم اینکه صادرکنندگان ما طی سالهای اخیر خوب عمل کردهاند؛ روزی بود که ما حتی به اندازه 10درصد وارداتمان، صادرات نداشتیم، ولی امروز میبینیم که پابهپای رقمی که برای واردات استفاده میشود، صادرات داریم، هرچند ظرفیتهای ما خیلی بیشتر است. امیدوارم ناهنجاریها و صداهای مخالف بینالمللی تمام شود تا عملا بتوانیم به شرایط کاملی در پساتحریم برسیم و صادرکنندگان بتوانند در فضای برابر با صادرکنندگان دیگر کشورها به رقابت بپردازند.
ارزهای Major
یک سری از ارزها در مبادلات تجاری دنیا بیشتر مورد معامله قرار میگیرند که به آنها ارزهای اصلی "Major" میگویند که علائم اختصاری آن ها عبارتند از:
دلار آمریکا : USD
یورو (واحد پول مشترک اتحادیه اروپا) : EUR
پوند انگلستان : GBP
ین ژاپن : JPY
فرانک سوئیس : CHF
دلار کانادا : CAD
دلار استرالیا : AUD
از عوامل تغییرات در نرخ ارز میتوان به تغییر سلیقه مردم نسبت به تولیدات داخلی و خارجی، رشد اقتصادی، تغییر نرخ تورم، تغییر در نرخ بهره و مداخلات بانک مرکزی جهت انجام سیاست های پولی اشاره کرد، اینها از عواملی است که در نوسانات منحنی های عرضه و تقاضای ارز در یک کشور تاثیر دارد.