کرونا؛ تقسیم تاریخ به قبل و بعد از کرونا

به نقل از اصفهان شرق، بیش از سه ماه و نیم از تشخیص اولین فرد مبتلا به کرونا ویروس در چین می گذرد و این در حالی است که کشورهای دنیا، باور همه گیری این ویروس، علی رغم اعلام چین مبنی بر واگیردار بودنش را جدی نگرفتند. چین به خوبی و با استراتژی ملی، توانست از بحران کرونا عبور کند و اجازه ورود این ویروس به دیگر استان های خود را ندهد ولی جهان امروز، دنیای ارتباطات است و این ویروس کم تر از سه هفته توانست از مرزها، هوا و اقیانوس، عبور کرده و به دیگر کشورهای دنیا سرایت کند.

سه هفته، فرصت کافی برای تجهیز کشورها در رویارویی با جنگ بیولوژیکی نبود و دنیای امروز نتوانست با وجود تکنولوژی داخلی در برابر تهدید بایستند.

در این رابطه و با ورود کشور ایران به جمع کشورهای کرونایی، اهمیت موضوع برای ما بیش از پیش جلوه کرد و در این خصوص برآن شدیم تا گفتگویی محتوایی با موضوع جهان قبل و بعد از کرونا با حسین نیکوفر، دانشجوی دکترای روابط بین المللِ دانشگاه آزاد اصفهان و پژوهشگر حوزه امنیت، داشته باشیم.

اصفهان شرق: به نظر شما ایا جهان آمادگی رویارویی با این ویروس را داشت و چرا برخی کشورها مثل چین توانستند به خوبی از بحران کرونا بدون سابقه درگیری در دیگر کشورها و کسب تجربیات خارج شود؟

به نگاه من، با توجه به تحولات اساسی ناشی از بحران کرونا، تاریخ دنیا به قبل و بعد از کرونا تقسیم می شود.
طی برایندی از دنیای بعد از کرونا، جهان آمادگی مواجه به ویروس را نداشت و به نوعی غافلگیری برای همه کشورهای درگیر اعم از پیشرفته تا جهان سومی به وجود آمد. شاید بتوان اینگونه عنوان کرد که همین غافلگیری سبب شد تا آمار مبتلایان و متوفیان به واسطه این ویروس، روند افزایشی پیدا کند.

اما اگر بخواهیم به کنترل و مهار کرونا در کشور چین بپردازیم، باید گفت که چین در اولین اقدام پس از شناخت ویژگی های ویروس، استان هوبئی با 56 میلیون نفر جمعیت را قرنطینه کامل کرد و شاید بخش عمده‌ای این موضوع به نظام کمونیستی این کشور برمی گردد که سیطره خوبی در بحث کرونا داشت(تاکید می کنم مقصود بنده در این خصوص نوع برخورد چین با کروناست)؛ کشور چین به دلیل سیستم کمونیستی که دارد، روحیه تابعیت پذیری و نظم پذیری مردم را تقویت کرده و به این دلیل تا حدود قابل توجهی توانست مردم را در خانه نگهدارد.

نکته دوم که در چین عامل موفقیت در مهار بحران کرونا بود، سرعت عمل دولت چین است که این سرعت عمل به طور مثال در ساخت بیمارستان هزار تخت خوابه کامل در 10 روز، قابل مشاهده بود؛ البته باید این نکته را یادآور شوم که چین دارای اقتصاد قدرتمندی بوده و به این دلیل تشویق مالی و حمایت خوبی از برخی صنایع و تجار داشته تا بتوانند در مدت کوتاهی چرخ تولید را به سوی اقلام بهداشتی تغییر داد.

استفاده از نیروی نظامی و ارتش چین به عنوان عامل سوم موفقیت این کشور بود به گونه ای که با اعزام ارتش 8 هزار نفری به شهر ووهان در خصوص نظارت و کنترل تردد و تقسیم آذوقه را بر عهده گرفته تا قرنطینه با شکست مواجه نشود.

چهارمین عامل در موفقیت کشور چین که در برخی از کشورها با کندی روبه روست، داشتن اینترنت با سرعت بالا برای آموزش مجازی است که دغدغه خانواده ها در بحث آموزش را حل کرد.

نکته مهم در فرایند مهار کرونا، سرعت در تصمیم گیری و قاطعیت بود، چیزی که در کشورهای لیبرلیستی کمتر شاهد آن هستیم و به خوبی دیدیم که کشور ایتالیا، اسپانیا و انگلیس در این خصوص دچار بحران جدی شدند.

در یک جمع بندی کلی می توان گفت؛ بعد از افقی شدن تعداد مبتلایان چینی به کرونا، دولت چین شروع به فعالیت در حوزه دیپلماسی عمومی نمود و در این راستا به خوبی عمل کرد، چنانچه امروزه شاهد آن هستیم که اولین کشور درگیر کرونا با آمار مبتلایان بالا در فاصله دو ماه و نیم، با مهار کرونا شروع به ارسال کمک و تجهیزات به کشورهای بزرگ مثل روسیه، ایتالیا و ایران نموده است.

این روند کنترل کرونا در دیگر کشورها نظیر کره جنوبی به خوبی دیده شد و این در حالی است که کشورهای دیگر هنوز نتوانستند نام خود را در نمودار، پایین بکشند، با توجه به شناخت شما از موقعیت استراتژیک دیگر کشورها، این فرایند را چگونه تحلیل می کنید؟

در این رابطه باید بگویم که کره جنوبی علی رغم هم مرز بودن با چین به خوبی توانست از پس مهار کرونا برآید و این به دلیل نظم موجود در کشورهای جنوب شرقی آسیا است و کلا چشم بادامی ها یک تابعیت پذیری خوبی به دلیل لایه های فرهنگی جامعه از دولت های خود دارند.

کره جنوبی به دلیل سیستم اقتصادی ایده آلی که داشت به خوبی از صنعتگران حمایت کرد و در کل یک تدوین خوبی از قوانینی داشت که به عنوان استراتژی ملی در مقابل با ویروس کرونا شکل گرفت.

در فرایند مقابله با کرونا در برخی از کشورها شاهدیم زمانی که یک روند کاهشی در مبتلایان به کرونا مشاهده شد، نسبت به مسائل کنترلی دچار نوعی بی خیالی شدند، چیزی که در کشوری مثل چین و کره جنوبی شاهد نبودیم.

کره جنوبی به دلیل هم مرز بودنش با کره شمالی، آمادگی لازم برای سرعت در نظم گیری را دارد و می توان گفت که نظم پذیری، قدرت اقتصادی خوب، سرعت عمل و وضع قوانین سخت گیرانه، حمایت از شرکت های بزرگ ساخت مواد مورد نیاز در شرایط کرونا و داشتن اپلیکیشن و اینترنت هدفمند و بهینه از جمله مواردی است که در این کشور، در مهار بحران کمک کرد.

اگر بخواهیم به بحران کرونا در دیگر کشورها اشاره کنیم، می توان گفت که شاید در شرایط عادی، کشورها دارای سیستم بهداشتی خوبی باشند ولی بستر جامعه برای ورود بیماری واگیردار و اپیدمی آن، بستر لازم و کافی نبوده است؛ چون کشورها به طور معمول در ساخت بیمارستان و استخدام کادر درمانی یک شرایط عادی را مورد نظر قرار می دهند، اما بحران کرونا خیلی فراتر از شرایط عادی باعث غافلگیری دولت ها شد.

به طور مثال اگر به پیش زمینه ایتالیا نگاه کنیم، درمی یابیم که دو موضوع مسبب رشد صعودی بحران کرونا و بالا رفتن آمار مبتلایان و متوفیان در این کشور گردید، با نگاه به پیش زمینه ایتالیا می توان دریافت که بیش از نیمی از میراث فرهنگی جهان در ایتالیا قرار دارد و سالانه حدود 24 میلیون توریسم خارجی از این کشور بازید می کنند و این پتانسیل ایتالیا در قبل از بحران کرونا یک درآمد 14 میلیارد یورری برای کشور دربرداشت اما با شروع بحران کرونا، تردد تورسیت های بین المللی به گسترش این بیماری در این کشور دامن زد.

نکته دوم، جمعیت بالای 65 سال این کشور است که آن را در سطح اروپا در رتبه اول و در کل جهان بعد از ژاپن در داشتن جمعیت پیر در رتبه دوم قرار می دهد.

یا در کشوری همچون اسپانیا با 63 میلیون گردشگر بین الملی و درآمد 76 میلیارد دلار از این صنعت، این امکان را برای اسپانیا فراهم نموده است که زیرساخت های توریستی و جهانگردی بسیار مناسبی در این کشور فراهم باشد اما آمادگی در حد اپیدمی و فراگیری یک بیماری در این حد وجود نداشته است و در اینجا نیز مانند ایتالیا، تردد توریست های بین المللی و پیر بودن میانگین سنی در این کشور باعث بالا رفتن مبتلایان و متوفیان می شود.

به نظر شما ایران تا چه میزان با توجه به فرهنگ وزندگی اجتماعی متفاوت از دیگر کشورها، دچار تغییرات کرونایی شده و چه زمان می تواند توان از دست رفته خود را جبران کند؟

شاید بتوان اینگونه تفسیر کرد که در ایران در ابتلای بحران، قضیه کرونا را جدی گرفته نشد و خیلی زودتر باید تمهیداتی برای این وضع در کشور دیده می شد. بنده به عنوان یک معلم و با توجه به رصد اخبار، در 9 بهمن ماه، اعلام نمودمکه ورود ویروس کرونا به کشور خواهد آمد و بحران آن را گوشزد کردم ولی مسئولان اقدامات مقابله با کرونا را منوط به تشخیص اولین بیمار کرونایی در کشور دانستند.

تفکر و نگاه مسئولان در ایران نسبت به برخورد با کرونا به دو تفکر تقسیم می شود. عده ای معتقد هستند که قرنطینه در ایران باید مثل ووهان چین باشد و برخی معتقد هستند که باید قرنطینه مرحله ای ایجاد شود که آرامش جامعه به هم نخورد.

در مورد اول باید گفت که در ایران به دلیل نبود ساختار توزیع و عدم توجه کافی مردم به قرنطینه، ایجاد قرنطینه به سبک ووهان نتیجه بخش نیست و جامعه دچار تنش و با چالش های بزرگی مواجه می شود. در مورد دوم و ترویج قرنطینه مرحله ای، این نقد وارد است که آمار مبتلایان به شدت روند افزایشی دارد و کنترل بیماری به زمان بیشتری نیازمند است.

در ایران عده ای به وجود این ویروس اعتقادی نداشتند و برخی باور به همه گیری این ویروس کرونا داشته ولی جدی نگرفته اند و همین عامل مهمی در عدم مهار کرونا در ایران است.

نکته پایانی قابل ذکر این بوده که آمادگی اولیه ایران در مواجه با کرونا ایده آل نبود ولی به تدریج به سمت کنترل بیماری حرکت کرد، اما اگر استراتژی خوبی توسط مسئولان اعمال نشود، نمی توان امیدوار بود که به زودی با این ویروس خداحافظی کنیم.

به عبارتی بایستی با یک سیستم سخت گیرانه، هم طرح های تولید در گردش باشد و هم بتوان مشاغل غیر تولیدی و غیر ضروری را با دادن سوبسید و یارانه های خاص به عدم فعالیت تشویق کرد.

با تشکر از استاد حسین نیکوفر پژوهشگر حوزه امنیت و روابط بین الملل

در مبحث بعدی به تبعات اجتماعی قرنطینه، حوزه امنیت، تغییر تکنولوژی ها و تغییر در شکل زندگی خواهیم پرداخت.

منبع : اصفهان شرق