ترکیه از کشورهایی است که توانسته در هر حال به مبادله تجاری با کشورهای مختلف جهان بپردازد، علاوه بر اقتصاد باز ترکیه که توانسته منابع بسیاری را جذب کند و صادرات محور باشد، مبادله پولی ترکیه با ایران و روسیه اقدامی جدید است که در صورت تکمیل شدن سودهای فروانی برای واحد لیر ترکیه و واحدهای پولی ایران و روسیه دارد.
ترکیه و ایران در اندیشه تقویت پول ملی
هدفگذاری دو کشور ایران و ترکیه رسیدن به تجارت 30 میلیارد دلاری است. از این‌رو لیر و ریال مبنای تجارت طرفین قرار خواهد گرفت. حرکت به سمت کشورهای منطقه، ورود به پیمان اوراسیا و شروع مذاکرات جدی با چین برای توسعه همکاری‌ها نشان می‌دهد که فصل جدیدی از همکاری‌ها آغاز شده است. از مدت‌ها پیش کارشناسان داخلی و خارجی هشدار یکه‌تازی دلار را داده بودند و خیلی از کشورها به این نتیجه رسیده بودند که دلار نباید محور اصلی قرار گیرد. حتی اروپایی‌ها هم بر این امر اصرار دارند که پایه اقتصاد نباید تنها روی دلار باشد. با تمام این گفته‌ها از خاورمیانه کنار گذاشتن دلار آغاز شده است.
نکته دیگری که می‌توان به آن پرداخت، کنترل تقاضای ارز است. اگر فعالان اقتصادی ایرانی بتوانند با سایر ارزها مانند قیمت لیر ترکیه مبادلات خود را انجام دهند، بخشی از نیاز ارزی از بازار و البته سامانه نیما برداشته می‌شود و این امر در نهایت منجر به کاهش قیمت ارز در بازار خواهد شود.
علی ربیعی سخنگوی دولت ایران پیشتر گفته بود «میزان خریدهایی که از روسیه و صادراتی که به آنها داریم سامان بیشتری پیدا کرده است و تلاش داریم که مبادلاتمان با لیر ترکیه را هم بیشتر کنیم که امیدواریم دولت ترکیه هم بتواند شرایطی را برای نظام بانکی فراهم کند تا بتوانیم تبادلات بیشتری داشته باشیم؛ تمایل ما به حضور شرکت‌های ایرانی به آنجا نیز وجود دارد.»
روسیه و ترکیه دارای عزم جدی در روابط پولی
در اوایل سال 2018 میلادی بورس مسکو در روسیه با انتشار اطلاعیه‌ای از آغاز به کار معاملات با لیر ترکیه در این بورس خبر داد و اعلام کرد در روز نخست حدود 1.5 میلیون روبل از این واحد پولی معامله شده است.
در این اطلاعیه با اشاره به اظهارات ایگور مودریچ، مدیر کل بخش معلامات پولی و فارکس بورس مسکو آمده است: "توسعه ابزار بازار فارکس، فرصت‌های جدیدی در اختیار مشتریان بانک‌ها و همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذار فعال در زمینه فعالیت‌های تجارت خارجی بین ترکیه و روسیه قرار خواهد داد".
در این اطلاعیه با اشاره به افزایش میزان حجم تجارت خارجی میان ترکیه و روسیه به بیش از 20 میلیارد دلار در سال، از تاثیر مثبت خرید مستقیم روبل روسیه و لیر ترکیه در بازارهای ارزی به منظور تشویق افزایش نقش واحدهای پول ملی در توافق‌‌های دوجانبه خبر داد.
در بورس مسکو علاوه بر لیر ترکیه، یورو، دلار، پوند انگلیس، فرانک سوئیس، دلار هنگ‌کنگ، یوآن چین، روبل روسیه سفید، ین ژاپن و تنگه قزاقستان نیز معامله می‌شود.
همچنین در اواسط مهر ماه سال جاری، وزارت اقتصاد روسیه از امضای توافق نامه استفاده از ارزهای ملی روبل و لیر در مبادلات تجاری دو جانبه بین آنکارا و مسکو خبر داد.
این توافق با هدف کنار گذاشتن تدریجی دلار و استفاده هر چه بیشتر ارزهای ملی در مبادلات تجاری بین دو کشور امضا شده است.
طی سال گذشته و بنا به اعلام وزارت اقتصاد روسیه حجم مبادلات تجاری بین این کشور و ترکیه با 16 درصد افزایش به 25.5 میلیارد دلار رسیده است.
بنا به بیانیه این وزارتخانه روس یکی دیگر از اهداف امضای توافق مذکور توسعه و تقویت هر چه بیشتر همکاری‌های بین بانکی در کنار تضمین روند عملیات پرداخت بدون اختلال بین مؤسسات تجاری دو کشور است.
در قالب این توافق قرار است بانک‌ها و شرکت‌های ترکیه‌ای به نظام پرداخت مشابه سویفت که توسط روسیه ایجاد شده است متصل شوند.
از سوی دیگر قرار است زیرساخت‌های لازم برای استفاده از نظام پرداخت MIR روسیه در ترکیه نیز فراهم شود. این نظام پرداخت مشابه ویزا و مسترکارد است که توسط روسیه انجام شده است.این توافق جدید بخشی از تلاش دو کشور برای کاهش وابستگی به دلار آمریکاست.
رئیس‌جمهور ترکیه سال گذشته از برنامه کشورش برای پایان دادن به سلطه دلار از طریق اجرای برخی سیاست‌های اقتصادی در راستای حذف دلار از مبادلات با دیگر شرکای بین‌المللی این کشور از جمله چین، روسیه و اوکراین خبر داد.
