علی لاریجانی بالاخره تصمیم خود درباره انتخابات مجلس را گرفت و با انصراف از حضور در این دور از رقابت ها، تکلیف برخی کاندیداهای مردد اصولگرا را هم مشخص کرد.
به نقل از نامه نیوز، تنها چند ساعت مانده به نواخته شدن زنگ آغازین یازدهمین انتخابات مجلس، بمب خبری را منفجر کرد؛«سه دوره چهارساله وکیل مردم قم بودم و برای من افتخاری بود که بتوانم به این مردم خدمت کنم اما در این دوره از انتخابات مجلس برنامه ای برای حضور ندارم.»
علی لاریجانی با گفتن این جمله و بدون اشاره به دلیل انصرافش از کاندیداتوری، نه تنها به زمزمه‌های خبری بر سر آمدن یا نیامدنش تا حد زیادی پایان داد، بلکه تکلیف برخی کاندیداهای احتمالی را هم روشن کرد، همان ها که از مدت‌ها پیش چشم به مرد شماره یک پارلمان دوخته بودند و منتظر بودند بعد از تصمیم گیری او درباره حضور یا عدم حضور در انتخابات، تصمیم شان برای این دوره از انتخابات را بگیرند. همان‌ها که لاریجانی را یک سد محکم و نفوذناپذیر برای رسیدن به صندلی ریاست قوه مقننه می دانستند. همان ها که این روزها خواب ریاست مجلس یازدهم را می‌بینند آنهم به کرات.
لاریجانی تکلیف همه را روشن کرد
زمزمه های نیامدن لاریجانی طی چند ماه اخیر بیشتر از آمدنش شنیده می شد، خود او اما سکوت اختیار کرده بود و هیچ حرف صریحی درباره حضورش در انتخابات پیش رو نمی زد. سکوتی که فضا برای گمانه زنی ها در اطراف رئیس ۱۲ ساله پارلمان را باز کرده بود.آنچنان که حتی برخی چون کوهکن و نعمتی معتقد بودند این سکوت به معنای انصراف نیست و لاریجانی انتخابات مجلس را ترک نخواهد کرد. اما تحلیلگرانی هم بودند که تاکید داشتند لاریجانی با سیاست پارلمانی خداحافظی خواهد کرد.
لاریجانی اما چند وقت پیش با نگاه کنایه ای به این احتمالات گفته بود«علی‌الظاهر تنها کسی که در رابطه با این موضوع اظهار نظر نکرده خود من هستم.»یک پاسخ مرموز و چند پهلو. او امروز اما تکلیف همه را روشن کرد و راهش را از بهارستان جدا کرد، تصمیمی که بعید است تغییر کند مگر آنکه شوک ها و سوپرایزهای لحظه آخری آیت الله زاده فیلسوف را مجاب کند برای چهارمین بار کاندیدای انتخابات مجلس شود.
جلیلی و قالیباف نفس راحت کشیدند
اما چشم بسیاری به او دوخته شده بود تا ببینند آیا با نامزدی علی آقایِ فیلسوف، باید سودای بهارستان را فراموش کنند یا با نیامدنش رویای آن را در سر زنده نگه دارند. انتظاری که بالاخره به سر آمد و لاریجانی با کناره گیری از این انتخابات، آنها را از تردید نجات داد و راه را برایشان باز کرد تا بالاخره نفسی راحت کشیده و از فردا که زنگ آغاز انتخابات به صدا در می آید با پرونده راهی وزارت کشور شوند و نامشان را در لیست کاندیداها به ثبت برسانند.
در صدر این لیست اما دو نام پررنگ تر به چشم می خورد، محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی. دو چهره اصولگرا که از قضا این روزها نامشان به کرات در محافل سیاسی و رسانه ای به عنوان گزینه های کاندیداتوری و البته ریاست مجلس بعدی به گوش می رسد.
تحرکات چند ماه اخیر محمدباقر قالیباف در یک سوی طیف اصولگرا و سعید جلیلی در سوی دیگر طیف اصولگرا همه و همه حکایت از آن داشت که مردان دیروز میدان انتخابات ریاست جمهوری بدشان نمی آید که مسیر را از پاستور به سمت بهارستان تغییر دهند تا شاید اگر ریاست پاستور نصیب شان نشد ریاست بهارستان را به نام خود ثبت کند.
رویایی که البته با کاندیداتوری لاریجانی خیلی دور به نظر می رسید اما نیامدن لاریجانی یک امید دیگر برای این دو چهره خواهد بود. در این میان نام قالیباف بیشتر به عنوان سرلیست اصولگرایان تهران به چشم می خورد و نام جلیلی به عنوان سرلیست پایداری ها در مشهد.
اما این تنها قالیباف و جلیلی نیستند که با نیامدن لاریجانی یک نفس راحت خواهند کشید. دیگرانی هم هستند که با فاصله ای دورتر از پایتخت، آنقدر ترس از کاندیداتوری لاریجانی داشتند که از چندماه پیش استارت تخریب رئیس قوه مقننه را زده بودند و حتی لیستی بدون نام او در قم منتشر کرده بودند. لیستی که در صورت کاندیداتوری لاریجانی بدون شک با تایید مراجع قم روبرو نمی شد اما تندروها که همیشه لاریجانی را مانعی در مسیر حرکت خود می دیدند از تک و تا نیفتادند و نه تنها نام لاریجانی را در لیست قم قرار ندادند که حتی کاندیدای اجاره ای یعنی زاکانی را از تهران به قم آوردند تا با کمک او رقیبی در مقابل لاریجانی شوند، غافل از آنکه فیلسوفِ خاندان لاریجانی از مدت ها پیش خود را آماده درآوردن ردای نمایندگی مجلس کرده بود.
در همین راستا بعید به نظر نمی رسد با نیامدن لاریجانی، زاکانی جدی تر از قبل به فکر کاندیداتوری از حوزه انتخابیه قم بیفتد. جایی که شانس بیشتری برای سرلیستی دارد.
استراحت کوتاه مدت برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰؟
اما نیامدن لاریجانی در انتخابات مجلس چه معنایی دارد؟ آیا او همچون سال ۸۴ سودای پاستور را کرده است؟ آیا آنگونه که برخی روایت می کنند او دلخور از هم طیفان سیاسی اصولگرایش مسیر دور شدن از سیاست عملیاتی را آغاز کرده است؟ آیا خسرانی دیگر در انتظار راست گرایان است؟
لاریجانی دهه ۸۰ و ۹۰ را می توان نزدیک‌ترین مصداق به مشی و روش ناطق نوری دانست. او همچون شیخ، مسیر اعتدال را برای سیاست ورزی خود برگزیده است و در این مسیر گرچه اصلاح‌طلبان را رقبای سیاسی خود می بیند اما سخت و محکم بودن در اصولگرایی او را به وادی تندروی و افراط علیه رقبای سیاسی اش نکشانده است.اما به همان اندازه بخاطر این مشی خود هزینه داده است.هزینه دادن هایی که بعید به نظر نمی رسد او را خسته دنیای سیاست کرده باشد.
شاید از همین روست که برخی معتقدند بعید نیست که لاریجانی نیز چون ناطق نوری مسیر دور شدن از سیاست را در پیش بگیرد، دور شدنی که یک ضربه ای دیگر بر پیکره جریان اصولگرا خواهد زد.
اما یک احتمال دیگر هم در این میان مطرح می شود. آنهم استراحت کوتاه مدت لاریجانی و ورود جدی به انتخابات ۱۴۰۰. لاریجانی از مدت ها پیش یک گزینه جدی برای انتخابات ۱۴۰۰ معرفی می شود، یک گزینه جدی که حتی برخی از کاندیداهای بالقوه آن انتخابات را نگران هم کرده است. با این وجود برخی همچنان براین اعتقادند که لاریجانی بعید است حتی برای انتخابات ۱۴۰۰ هم نقشه انتخاباتی داشته باشد.
علی لاریجانی کیست؟
اما فارغ از پیامدهای سیاسی انصراف لاریجانی از کاندیداتوری مجلس برای چهارمین بار، باید دید لاریجانی از کجا به مقام فعلی رسیده است؟
علی اردشیر لاریجانی در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۳۶ در شهر نجف زاده شد. وی فرزند روحانی شیعه میرزا هاشم آملی و داماد مرتضی مطهری می‌باشد. خانواده وی اهل مازندران (لاریجان، آمل) هستند و پیش از تولد وی، پدرش مدتی برای تحصیل در حوزه علمیه نجف، به کشور عراق نقل مکان کرده بود و وی نیز در آن جا به دنیا آمد.
او چهار برادر به نام‌های محمد جواد، صادق، باقر وفاضل دارد و خواهرش نیز همسر مصطفی محقق داماد از چهره‌های اصلاح‌طلب است. احمد توکلی نماینده ادوار پیشین مجلس؛ پسرِ دخترخالهٔ او است.
علی لاریجانی تحصیلات ابتدایی و متوسطه تا دریافت مدرک دیپلم متوسطه را در شهر قم سپری کرد و پس از قبولی در آزمون کنکور سراری، در سال ۱۳۵۴ تحصیل در مقطع کارشناسی رشتهٔ علوم کامپیوتر را در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرد و در سال ۱۳۵۸ موفق به دریافت کارشناسی کامپیوتر از این دانشگاه گردید.
وی به توصیه مرتضی مطهری برای ادامه تحصیل رشته فلسفه را انتخاب کرد و کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشتهٔ فلسفه ازدانشگاه تهران اخذ نمود. لاریجانی دارای تألیفاتی در چند حوزه مختلف است که از جمله آن ۳ کتاب در زمینه فلسفه کانت و ۱۵ مقاله پژوهشی در موضوعات مختلف علمی می‌باشد. او اکنون استادیار رشته فلسفه دردانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است.
وقتی لاریجانی جایگزین خاتمی شد
اما این تحصیلات علمی مانع رشد سیاسی علی لاریجانی نشده است. وی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت در سازمان صداوسیما را آغاز کرد و بلافاصله پس از ورود، به‌عنوان مدیرکل برون مرزی و دفتر مرکزی خبر سازمان صداوسیما مشغول به کار شد. او در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ به عنوان رئیس واحد مرکزی خبر سازمان صداوسیما فعالیت می‌کرد.
در سال ۱۳۷۱ و در زمان ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی، در پی استعفای سید محمد خاتمی از وزارت ارشاد، لاریجانی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شد و تا ۱۳۷۲ برای مدت بیش از یک سال، در این جایگاه فعالیت کرد. او در سال ۱۳۷۲ با حکم رهبر انقلاب، به عنوان رئیس سازمان صداوسیما منصوب گردید و تا سال ۱۳۸۳ برای مدت ۱۱ سال مدیریت این سازمان را برعهده داشت.
وی از مخالفان ممنوعیت خرید و فروش و نگهداری دستگاه ویدیو بود و در دوران کوتاه وزراتش، این ممنوعیت را با تأسیس مؤسسه‌ای برای توزیع فیلم‌های مجاز شکست.
وی برای مدت بیش از ۱۰ سال، ریاست سازمان صدا و سیما را برعهده داشت و در این مدت تغییرات زیادی را در این سازمان به‌وجود آورد. در طی این دوران تعداد شبکه‌های تلویزیونی، از ۳ شبکه، به ۷ شبکه رسید.
با وجود آنکه رئیس سازمان صدا و سیما به عنوان یکی از اعضای هیئت دولت فعالیت می‌کرد، اما سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، در دولت‌های هفتم و هشتم، از ورود لاریجانی به جلسات هیئت دولت، ممانعت به عمل آورد. دلیل این امر، تلاش‌های صداوسیمای لاریجانی برای تضعیف دولت اصلاحات بود که اوج آن با ساخت برنامه‌هایی چون هویت، چراغ و پخش کنفرانس برلین بروز یافت.
شکست از احمدی نژاد
علی لاریجانی در انتخابات نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران که در سال ۱۳۸۴ برگزار گردید، بعنوان نامزد رئیس‌جمهوری شرکت کرد. او در این انتخابات شکست خورد و در بین ۷ کاندیدا، در رتبه ششم قرار گرفت.
در آن انتخابات، لاریجانی کاندیدای جریان راست سنتی بود اما اصولگرایی دیگر به پیروزی رسید: محمود احمدی‌نژاد. او کسی بود که تا پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش، مخالف علی لاریجانی باقی ماند.
لاریجانی که پس از پایان دوران ریاستش بر صداوسیما، همچنان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی بود، در خردادماه ۱۳۸۳ به‌عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی منصوب گردید. وی کمتر از ۲ ماه بعد، در مردادماه ۱۳۸۴ به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد. در سال ۱۳۸۶ پس از چندین بار درخواست او برای استعفاء از دبیری شورای عالی امنیت ملی، در مهرماه ۱۳۸۶ این درخواست پذیرفته شد و مسئولیت ۲۶ ماههٔ او در این جایگاه، پایان یافت. در آن زمان که محمود احمدی‌نژاد پرونده هسته‌ای ایران را در شورای امنیت سازمان ملل پایان یافته دانسته بود، علی لاریجانی در میان راه مذاکرات خود با خاویر سولانا قرار داشت.
ماجرای استعفای او پس از دیدار ولادمیر پوتین از ایران و دیدار او با رهبر انقلاب رخ داد. برخی رسانه‌ها، فشار احمدی‌نژاد به برکناری لاریجانی را علت استعفای وی می‌دانند. فشاری که به دلیل ارتباط بدون هماهنگی لاریجانی با سولانا، بدون اطلاع احمدی‌نژاد، ایجاد شده بود.
۱۲سال در بهارستان
علی لاریجانی در انتخابات مجلس هشتم، بعنوان نماینده قم به مجلس شورای اسلامی راه یافت و در چهارمین جلسه علنی مجلس هشتم، با کسب اکثریت آرا برای یک سال، به عنوان رئیس هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد.
او که تنها نامزد ریاست مجلس بود، موفق به کسب ۲۳۷ رأی، از مجموع ۲۶۰ رأی مأخوذه شد. در این انتخابات، از مجموع آرای ریخته شده به گلدان‌ها، شمار ۲۲ رأی، سفید بود.
او پیش از این از سوی اصولگرایان، جناح اکثریت مجلس، برای نامزدی ریاست مجلس برگزیده شده بود. لاریجانی توانسته بود رقیبش غلامعلی حداد عادل، رئیس مجلس هفتم را، در انتخابات داخلی فراکسیون اصولگرایان مجلس، با اخذ ۱۶۱ رأی، در مقابل ۵۰ رأی، شکست دهد.
علی لاریجانی چهار سال بعد به عنوان نماینده اول قم، وارد مجلس نهم شد و توانست با کسب ۱۷۳ رای، از مجموع ۲۷۵ به ریاست مجلس نهم برسد. در این دوران، تنش میان او و دولت محمود احمدی‌نژاد بالا گرفت.
لاریجانی در انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان نامزد مستقل، اما با حمایت اصولگرایان میانه‌رو و گروهی از اصلاح‌طلبان، از حوزه انتخابیه قم شرکت کرد و با ریزش آراء نسبت به دوره نهم، پس از احمد امیرآبادی فراهانی، به عنوان نفر دوم از قم، به مجلس راه یافت.
برخی معتقدند حمایت‌های ویژه او از دولت تدبیر و امید به‌ویژه در تصویب برجام و قرار گرفتن نام او در صدر لیست اصلاح‌طلبان سبب اصلی کاهش آرای او در این دوره از انتخابات مجلس بوده‌است.
لاریجانی پس از آغاز بکار مجلس دهم، در رقابت بامحمدرضا عارف و با کسب ۱۷۳ رای، از مجموع ۲۸۱ رای، به عنوان رئیس موقت مجلس دهم تعیین شد. در این رقابت، عارف نیز ۱۰۳ رای به دست آورد.
او همچنین در انتخابات هیئت رئیسه دائمی مجلس دهم، با کسب ۲۳۷ رای، رئیس مجلس ماند. لاریجانی در دوره ریاست مجلس دهم، تصویب طرح‌ها و لوایح برای حمایت از کشاورزان، دامداران، قالی‌بافان، بیمه بیکاری، طرح هدفمند کردن یارانه‌ها و برنامه پنجم توسعه را در دستور کار قرار داد.
علی لاریجانی چه در مجلس هشتم آنگاه که در برابر مواضع اقتصادی دولت احمدی‌نژاد می‌ایستاد و چه در مجلس نهم که رئیس‌جمهور وقت علیه خانواده او فیلمی پخش کرد و یا در همان مجلس در ۲۰ دقیقه برجام را به تصویب رساند، متهم به مقابله با طیفی از اصولگرایان شد.
این گمانه در ماجرای اخیر گرانی بنزین در همراهی با حسن روحانی به اوج رسید و اصولگرایان حامی احمدی‌نژاد، لاریجانی را متهم به دیکتاتوری کردند.
با توجه به سابقه مقابله لاریجانی و احمدی‌نژاد از انتخابات ۱۳۸۸ به این‌سو می‌توان دریافت که لاریجانی چهره سیاسی محبوب راست رادیکال نبود.
با این حال بسیاری براین عقیده هستند که لاریجانی حتی اگر از بهارستان فاصله بگیرد، به‌عنوان یک بازیگردان مهم، شاید در جایگاهی شبیه نقش هاشمی رفسنجانی در میانه جناح‌ها به زیست سیاسی خود ادامه داده و بنابراین پایان حضور وی در مجلس را نباید پایان عمر سیاسی این سیاستمدار برجسته دانست.
منبع:خبرفوری
