همان گونه که از منظر قرآن کریم به اشتغال زنان اشاره شده، حضرت خدیجه به امر تجارت، دختران حضرت شعیب به کار چوپانی، ریسندگی و بافندگی و.... که این موارد به خودی‌خود گواه این است که در نگاه دین منعی برای اشتغال زنان وجود ندارد. اما با این حال نظام اسلام تأمین معاش را به عهده مردان دانسته و زنان در این زمینه مسئول نمی‌داند. در بینش اسلام اولویت وظایف زنان رسیدگی به امر فرزند پروری، خانه داری و مایه دلگرمی و آرامش همسر شدن است.
در گذشته معمولا تصور بر این بود که در هر برهه از زندگی یک زن، فردی وجود دارد که وظیفه تأمین مالی او را بر عهده گیرد و این عقیده که "زنان وابسته اند" در اذهان عموم نقش بسته بود و متأسفانه خانم‌ها را به داشتن استقلال مالی تشویق نمی‌کردند. به همین دلیل امروزه برخی از زنان به فکر استقلال مالی نیستند و این امر را جزو وظایف خود نمی دانند و نسبت به آن هم مسئولیتی نمی پذیرند چرا که با این باور در خانواده و جامعه شخصیت آنان شکل گرفته است. برخی از زنان هم خود را مسئول خرج کردن درآمد همسرشان می‌دانند و تأمین شدن هر خواسته مالی را از وظایف مؤکد همسر می‌دانند .
این وابستگی تا زمانی ادامه خواهد داشت که زن با احساس نیاز مواجه نگردد. حس نیاز دستاوردی فراتر از نیاز مالی، بلکه نیاز به استفاده از دانش و مهارت ، استفاده از توانایی ، بکار بردن استعدادها و خلاقیت ها. در برخی مواقع درآمد مرد مکفی نیست و یا مرد بنا به دلایلی مسئولیت پذیر نیست و این مسأله زمینه نیاز به شغل را در افکار زن ایجاد می‌کند. شغل منجر به درآمد و استقلال مالی می گردد و رسیدن به استقلال مالی غالباً رضایت بخش است چون نیاز زن را مرتقع می کند. اگرچه این مسیر خالی از چالش نیست.
این احساس رضایت‌بخش موجب اعتماد به نفس می‌گردد و زن بدون دغدغه برای درآمد حاصل از دسترنج خود برنامه‌ریزی می‌کند و خود را ملزم به پاسخگویی در قبال میزان خرجکرد و چرایی آن نمی داند ، درآمد زن موجب رفاه بیشتر در زندگی و بی‌نیازی در بسیاری از هزینه های شخصی و خانوادگی می شود و بانوان می توانند در هنگام نیاز، به خانواده و دوستان خود کمک کنند. داشتن درآمد و پشتوانه ی مالی، می تواند در ایجاد اعتماد به نفس در زنان نقشی مؤثری داشته باشد و نگرانی و ترس از نداشتن پشتوانه ی مالی را در آینده، برطرف کند. گرچه برخی مردان این استقلال را به اشتباه خودسری زن تلقی می‌کنند و به خاطر نگرانی از دست دادن اختیارات شوهرانه خود با استقلال مالی زنان مخالفت می‌کنند و معتقدند زن باید مواجب بگیر باشد. یا اگر همسرشان شاغل باشند، پیشنهاد می‌کنند به میزان درآمد دریافتی آنان از کارفرما به آنان نقدینگی دهند به شرط آن که شغل خود را فراموش نمایند و خانه نشین شوند . البته که ممکن است همه ما زنان از تامین مالی بی دغدغه و همیشگی خوشمان بیاید و مزایای خودش را داشته باشد، اما نباید فراموش کرد که این استقلال مالی فقط از جنبه مالی اهمیت ندارد.
نکته دیگری که حائز اهمیت است، دائمی نبودن شرایط موجود است. هر آن چیزی که امروز در اختیار ما قرار گرفته است، ممکن است روزی از ما گرفته شود. ولی هر آنچه خودمان به دست آورده‌ایم اگر چه در مقطعی از دست دهیم ، می توانیم به همان ترتیب دوباره به دست بیاوریم و دوباره بسازیم چون راه بدست آوردن و ساختن آن را فرا گرفته‌ایم و قدر آن را بیشتر می دانیم چون با ذره ذره عمرمان آن را بنا کرده‌ایم و این راه تدبیر اقتصادی است.
ناگفته نماند اشتغال زنان در بیرون علاوه‌بر پیامدهای مثبتی مانند کمک به اقتصاد خانواده، اقتصاد کشور، افزایش عزت نفس، افزایش بینش اجتماعی و ایجاد پایگاه اجتماعی و حفظ منزلت زن پیامدهای منفی هم دربر دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش حضور زن در خانه و مواجه شدن خانواده با یک همسر یا مادر خسته ، کم شدن میل به فرزند داشتن، تغییر ویژگی های زنانه، قرار گرفتن در معرض آسیب‌پذیری روحی و روانی مسائل کاری در کنار مسئولیت خانه و خانواده، مورد سوء استفاده قرار گرفتن توسط جنس مخالف و تحریک احساسات سرشار زنان ، سوء استفاده از زیبایی زنان و عواطف لطیف زنانگی ایشان اشاره کرد که این موارد نباید نادیده گرفته شوند. لازم است محیط کاری و شرایط کاری طوری مهندسی شود که از میزان این آسیب‌ها کم شود و یا زنان، آموزش قبول شغل در محیط بیرون از خانه و در کنار جنس مخالف را از قبل فرا گیرند و کارفرمایان و مدیران با اقدام به استخدام نیروی زن ملاحظات جنسیتی و نقش های دیگر او را به سبب منافع و مقاصد خود نادیده نانگارند.
با الگو و سرلوحه قرار دادن منش پیامبر اکرم که می فرمایند: ( اعلموا فکل میسر لما خلق له ) همه شما کار و کوشش کنید . اما متوجه باشید که هر کسی برای کاری که آفریده شده لایق تر است. زنان باید به عظمت نقش همسری و مادری توجهی ویژه داشته باشند و این نقش اصیل را به بهانه نقش های اجتماعی در حاشیه قرار ندهند. شخصیت و ارزش هر کس این است که وظایف فطری و طبیعی اش را درست انجام دهد . وظیفه مادری مهم تر از پشت میز نشستن است. بسیارند کودکانی که به دلیل اشتغال مادر از محبت و آغوش گرم او محروم‌اند. زنان شاغل باید در نظر بگیرند در قبال شغل و منصب خود چه چیزهایی را از دست می دهند از جمله آسیبی که به فرزندان وارد می شود واضح است که درآمد مادر هر میزان که باشد اما برای فرزند خلاء آغوش مادر جبران نخواهد شد. نقش بنیادی زن در خانواده و نقش اقتصادی زن در کنار هم باعث تحلیل رفتن جسم و روح او می گردد. برقراری تعادل بین کار و خانواده هم برای زنان و هم مردان لازم است ، همانگونه که زن موظف به خانه نشینی و انزوا نیست ، او سلطان آشپزخانه نیست، بلکه به عنوان عضوی از پیکرهء جامعه در کنار مقام همسری و مادری، حق شکوفایی استعدادها و قابلیت ها و نیروی خلاقانه و دانش و مهارت خود را نیز دارد.
فرحناز غلمانی، پژوهشگر گروه مدیریت و تعالی عملکرد پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی
