سرزمین امروزی کشور اردن در یک مسیر تاریخی تجاری قرار گرفته و مزایای زیادی را برای ساکنانش فراهم آورده است. سلسله های قدرتمند بزرگی تحت عناوین مختلف بر این منطقه حکمرانی کرده اند. سلسله الهاشمی اردن در 25 می 1946 بنیانگذاری شد. پادشاه فعلی اردن "شاه حسین" زمانی که قدرت را در دست گرفت نزدیک 18 سال سن داشت.
فهرست: (با کلیک بر روی هر عنوان به ابتدای همان مطلب هدایت میشوید.)
موقعیت جغرافیایی
زبان و گویش
اعتقادات سنتی
دین و مذهب
تعطیلات مهم
مراسم نیمه مذهبی
روابط اجتماعی
شرایط زندگی
زندگی خانوادگی
لباس و تن پوش
غذا و خوراکی ها
تحصیلات
میراث فرهنگی
استخدام و بازار کار
ورزش
تفریح و سرگرمی
صنایع دستی
مشکلات اجتماعی
موقعیت جغرافیایی
اردن در شرق کرانه رود اردن قرار گرفته است. مناطق غربی رود در دست فلسطینی هاست و کشور از جنوب غربی با اسرائیل مرز مشترک دارد. اردن از شمال با سوریه و از شرق و جنوب با عربستان و از شمال شرق با عراق مرز خاکی دارد.
اردن سه منطقه مجزا از حیث آب و هوا دارد: دره رود اردن که سبز و بارور است؛ مناطق کوهستانی در شمال و جنوب که آب و هوای خنک و مدیترانه ای دارد و بیابان هایی که اکثر خاک کشور را شامل شده اند.
در میان چهار میلیون جمعیت کشور اردن، تفاوت هایی باستانی میان مردم بیابان و ساکنین دره وجود دارد. مردم بیابان از قبایلی جنگجو هستند، در حالی که مردم ساکن دره بیشتر خلق و خوی آرام و صلح آمیزی دارند.
زبان و گویش
زبان رسمی و پرکاربرد مردم اردن عربی است. بیشتر مردم به زبان انگلیسی هم صحبت میکنند. از اسامی پر استفاده برای پسران میتوان به محمد و عبدالله و برای دختران به لیلا، فاطمه اشاره کرد.
اعتقادات سنتی
مردم اردن بسیار خرافاتی هستند و به سرنوشت بسیار اعتقاد دارند. وقتی شخصی مریض میشود یا صدمه ای میبیند، دلیل آن حسادت پنداشته میشود. گرفتن فال قهوه و اعتقاد به اقبال از دیگر عادات مردم است. برخی از مردم برای دوری از بد اقبالی گردنبد آبی فیروزه ای به گردن می اندازند.
داستان های اردنی، خصوصا آن هایی که مربوط به اعراب بدوی است همگی به مسائلی چون مهمان نوازی، شجاعت و دلاوری اشاره دارند که هر سه از ویژگی های مهم اعراب است. یکی از داستان های مشهور، افسانه حاتم طایی است که به دست و دلبازی شهرت داشته است. قبل از به دنیا آمدن حاطم، مادر وی رویایی میبیند، به او گفته میشود که میتواند 10 پسر شجاع به دنیا آورد، یا تنها یک پسر (حاطم) داشته باشد که بسیار بخشنده است. مادر داشتن یک فرزند را انتخاب میکند و البته حاطم دست و دلبازی خود را به اثبات میرساند.
در زمان خردسالی حاطم، پدرش به او دستور میدهد تا شترها را به چرا ببرد، اما زمانی که حاطم بازمیگردد به پدرش میگوید هر کدام از آن ها را به شخصی واگذار کرده و دیگر شتری ندارند. این موضوع سبب میشود تا بلافاصله شهرت نصیب خانواده حاطم شود. این داستان نشانه دهنده اهمیتی است که مردم کشور برای سخاوت قائلند.
دین و مذهب
بیش از 90 درصد مردم کشور مسلمان سنی مذهب هستند و الباقی را مسیحیان و شیعیان تشکیل میدهند. اسلام بر بسیاری از جنبه های زندگی مسلمانان تاثیر گذاشته است. مذهب به عنوان بخش مهمی از زندگی، تاثیر زیادی بر فرهنگ و زندگی مردم گذاشته است.
تعطیلات مهم
جمعه روزی است که در همه کشورهای اسلامی تعطیل است. از دیگر تعطیلات مهم که پایه دینی دارند میتوان به: عید فطر (سه روز تعطیلات)، عید سال نو قمری در اول ماه محرم، روز تولد پیامبر (ص) و عید اسراء و معراج اشاره کرد.
از تعطیلات عمومی میتوان به روز سال نو مسیحی (1 ژانویه)، روز درخت (15 ژانویه)، روز اتحادیه کشورهای عرب (22 مارس)، روز کارگر (1 می)، روز استقلال (25 می)، روز رنسانس عربی یا جنبش روشنگری عربی و روز ارتش (هر دو در 10 ژوئن)، روز تاج گذاری شاه سلطان حسین (11 آگوست)، روز تولد شاه حسین (14 نوامبر) و روز تعطیلات کریسمس (25 دسامبر) اشاره کرد.
مراسم نیمه مذهبی
عروسی مهم ترین رویداد در زندگی مردم است. هزینه یک جشن عروسی در اردن تقریبا نصف هزینه خرید یک خانه تمام میشود. تعداد میهمانان ممکن است چیزی مابین 200 تا 2000 نفر باشد. مراسم تولد هم جزو جشن های پرشور مردم است که در آن روز، خانواده مادر برای عضو جدید فامیل، مبلمان و تخت خواب کودک هدیه میبرند.
مراسم عذاداری یکی از سنت های مهم در اردن است. هنگام فوت یکی از اقوام یا همسایگان، حضور در مراسم عذاداری اش ضروری است. در مراسم عذاداری، زنان و مردان در اتاق های جداگانه در خانه مرحوم مینشینند و قهوه سیاه و تلخ مینوشند. به مدت 40 روز بعد از خاکسپاری هر دوشنبه و سه شنبه به خانه متوفی میروند.
روابط اجتماعی
اردنی ها معمولا درون گرا و محافظه کار هستند، با این حال بسیار میهمان نوازند. هنگامی که شخصی به منزل آن ها دعوت میشود، انتظار میرود تا چیزی با خود به همراه نیاورده و همه خوراکی ها را هم بخورد. مردم معمولا در برخوردهای شخصی، مودبانه و رسمی هستند.
شرایط زندگی
قبل از سال 1979 تعداد کمی از خانه ها آب لوله کشی داشت. امروزه هم بسیاری از خانه ها تانکر آب جداگانه دارند و نیازمند آب رسانی تانکرهای آب رسان هستند.
حدود 70 درصد از مردم اردن ساکن مناطق شهری هستند. پرجمعیت ترین شهر، پایتخت کشور یعنی شهر "عَمان" است. عمان یکی از پاکیزه ترین شهرهای جهان عرب است. اردن یکی از 10 کشور اول دنیا در کاهش نرخ مرگ و میر نوزادان است هم چنین سطح کیفیت زندگی مردم بسیار بالاست. میانگین طول عمر برای مردان 67 سال و برای زنان 71 سال است.
به دلیل کمبود شغل در اردن خصوصا برای کارگران ماهر، آن ها برای کار در کشورهای دیگر خانه خود را ترک میکنند. اکثر کارگران به کشورهای نفت خیز خلیج فارس مانند کویت، عربستان سعودی و امارات متحده عربی میروند.
زندگی خانوادگی
ارزش های سنتی برای اردنی ها بسیار مهم است. ازدواج ها بطور سنتی و خانوادگی برنامه ریزی میشوند، اما خلاف میل زوجین صورت نمیگیرد. ازدواج به سبک غربی هم به تعداد اندک وجود دارد. یک پنجم از ازدواج ها به طلاق ختم میشود، زنان مطلقه بعد از طلاق به علت دید بد جامعه نسبت به آن ها، اغلب نمیتوانند مجددا ازدواج کنند. از یک زن متاهل انتظار میرود تا فقط تولید مثل کند، ترجیحا فرزندان پسر. به شکل سنتی، زنی که فرزندان پسر زیادی داشته باشد در مقایسه با زنی که تنها فرزند دختر دارد، از جایگاه بهتری برخوردار است. میانگین تعداد فرزندان در خانواده های اردنی 7 فرزند است.
زنان در قانون اساسی اردن، شامل حقوق یکسان هستند. امروزه زنان در پارلمان اردن نیز حضور دارند که میتوان گفت نسبت به گذشته جایگاه زن در حال بهبود است.
خانه ها به گونه ای ساخته میشود که در هنگام ازدواج پسران، بتوان طبقه ای به آن اضافه کرد. بیشتر مردم در خانه هایی با 3 یا 4 سوئیت زندگی میکنند و برای صرف غذا به دور یکدیگر جمع میشوند. عروس ها بیشتر کارهای خانه و آشپزی را بر عهده دارند و مردان هیچ وقت آشپزی نمیکنند یا در کارهای خانه مشارکت نمی نمایند.
لباس و تن پوش
با توجه به اینکه بیشتر مردم مسلمان هستند، زنان اردن با حجاب کامل در اجتماع حاضر میشوند. بطور کلی سه نوع لباس برای زنان اردن وجود دارد؛ لباس های مدرن غربی، لباس سنتی و لباس ملی است. لباس ملی اردن، یک لباس دست دوز است که نقش و نگار روی آن نشان دهنده این است که صاحب آن از کجا آمده. بطرو مثال، زنان ساکن مناطق شمالی، لباس های سیاه رنگ که نقش و نگاری به شکل مثلث دارد میپوشند. در مناطق مرکزی اردن، زنان لباسهایی میپوشند که با 6 متر پارچه بافته شده است.
غذا و خوراکی ها
غذاهای اردن ترکیبی از غذاهای متنوع و رنگارنگ کشورهای همسایه است. تعداد کمی از غذاهای کشور، بطور مشخص بومی کشور اردن است. یکی از غذاهای پرطرفدار، تکه های گوشت گوسفند پخته شده در سس ماست است که همراه با برنج صرف میشود. اردنی ها علاقه زیادی به انواع شیرینی دارند. از شیرینی های محبوب اردن میتوان به فیلو اشاره کرد که همانند باقلوا است و طعم بسیار محبوبی دارد.
تحصیلات
اردن یک کشور تحصیل کرده است و بیشترین تعداد فارق التحصیلان از دانشگاه را در میان سایر کشورهای عربی دارد. صادرات اصلی اردن، صادرات کارگران ماهر و متخصصان به کشورهای عربی دیگر است. نرخ سواد در کشور 82 درصد بوده و بیشترین میزان در میان سایر کشورهای عربی است.
تحصیلات در کشور رایگان است و با 10 سال مدرسه آغاز شده به مدارج دانشگاهی ختم میشود. بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاهها را، زنان تشکیل میدهند.
میراث فرهنگی
بر اساس آموزه های اسلامی کشیدن تصاویر انسان جایز نیست. این موضوع بسیار بر هنر تاثیر گذاشته است. البته در قرن بیستم و آشنایی با کشورهای دیگر، زمینه برای آشنایی با هنر غربی فراهم شد. امروزه برخی از اشکال هنرهای سنتی مانند رسم الخط از سرگیری شده است.
رقض سنتی اردنی ها "دبکة" نام دارد. از آلات موسیقی سنتی هم میتوان به نی، رباب و تمبک اشاره کرد.
استخدام و بازار کار
شرایط کار توسط قانون تنظیم شده است. از جمله حداقل دستمزد، حداقل سن اشتغال، تعطیلات و مرخصی ها. سن بازنشستگی مشخصی از طرف دولت اعلام نشده و فعالیت اتحادیه های کارگری قانونی است.
زنان اردنی در قانون کار حقوق مشترکی با مردان دارند و در مقایسه با مردان تحصیلات بهتری دارند، اما تنها 13 درصد از نیروی کار اردن را به خود اختصاص داده اند. این موضوع به خاطر اعتقادات سنتی است که از زن انتظار دارد تا در خانه بماند و تنها از فرزندان مراقبت نماید.
مشکل بیکاری از سال 1991 هم زمان با شروع جنگ خلیج فارس بیشتر شد. 300.000 کارگر اردنی که در کویت اشتغال داشتند، مجبور به بازگشت به وطن شدند. بسیاری از اردنی ها در شغل هایی مشغول به کارند که در حد تخصص آن ها نیست.
ورزش
محبوب ترین ورزش در اردن فوتبال و بسکتبال است. مسابقات اسب سواری و شتر سواری هم طرفدار دارد. از سال 1950، مسابقات اتومبیل رانی در کشور برگزار میشده که البته در ابتدا تماشاچی زیادی به خود جلب نمیکرد، اما امروزه طرفداران آن بیشتر شده است. خانواده سلطنتی اردن از هواداران مسابقات اتومبیل رانی هستند، پادشاه حسین شخصا در این مسابقات شرکت میکند. پسر ارشد شاه حسین، شاهزاده عبدالله در مسابقات بین المللی رالی شرکت میکند. مسابقات در اردن بین المللی است و ورزشکاران را از کشورهای خاورمیانه مانند قطر، کویت، عمان و امارات متحده عربی دورهم جمع میکند.
تفریح و سرگرمی
مردم علاقه زیادی به تماشای برنامه های تلویزیون دارند. هم چنین از رفتن به سینما لذت میبرند، فیلم های مهیج و رزمی در بین نوجوانان پرطرفدار است.
اردن دو ایستگاه تلویزیون داخلی دارد که یکی به زبان عربی و دیگری به زبان های خارجی برنامه اجرا میکند. شبکه های موسیقی رادیویی هم در کشور وجود دارند که موسیقی اعراب خاورمیانه و غربی را پخش میکنند که میان نوجوانان محبوب است.
صنایع دستی
در اردن بسیاری از هنرهای معاصر و صنایع دستی سنتی از جمله سفالگری، جواهرسازی نقره و طلا و صنایع شیشه و بافندگی وجود دارد. این صنایع به شکل ارثی به نسل امروزی اردن به ارث رسیده است.
مشکلات اجتماعی
اقتصاد اردن در تکاپو است. اردن با مشکلاتی مانند کمبود منابع، بدهی های خارجی و پناهندگان درگیر است. این پناهندگان حاصل جنگ با اسرائیل در سال 1967 هستند که در آن اردن کرانه غربی رود اردن را از دست داد. تقریبا یک سوم از جمعیت زیر خط فقر به سر میبرند و این میزان در حال رشد است.
معلولان ذهنی و جسمی در کشور از شرایط مناسبی برخوردار نیستند.
منبع : everyculture.com
