سرماخوردگی که با نام‌های نازوفارنژیت، رینوفارنژیت و زکام حاد نیز شناخته می‌شود، بیماری واگیردار مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است که عمدتاً بینی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سرماخوردگی معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز می‌شود و با علائمی چون سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تب ادامه می‌یابد و معمولاً هفت تا ده روز بعد برطرف می‌شود و برخی علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد.
سرماخوردگی سر
سرماخوردگی سر شباهت زیادی به اختلالات دیگری مثل سرماخوردگی قفسۀ سینه و عفونت‌های سینوسی دارد. به هر جهت چند تفاوت مهم در این میان مطرح است:
سرماخوردگی سر وقتی بروز میکند که علایم عفونت ویروسی مقدمتاً در ناحیۀ سر بروز میکنند، که از جملۀ این علایم میتوان به گرفتگی بینی و سردرد اشاره کرد. سرماخوردگی سر با سرماخوردگی قفسۀ سینه بر مبنای محدودۀ بروز علایم تفاوت دارد. در سرماخوردگی قفسۀ سینه علایم به صورت احتقان قفسۀ سینه و سرفه ظاهر میشوند.
عفونت‌های سینوس ممکن است علایمی مشابه با سرماخوردگی سر داشته باشند اما معمولاً علل بروز آنها متفاوت است. عفونت‌های سینوس اغلب اوقات منشأ باکتریایی دارند، با وجود این گاهی از اوقات امکان عفونت سینوس بر اثر ویروس نیز مطرح است.
علل سرما خوردگی سر
چند نوع مختلف ویروس میتوانند باعث سرماخوردگی سر شوند که از جملۀ آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• راینوویروسها
• متاپنوموویروس انسانی (HMPV)
• پاراآنفولانزا ویروس انسانی (HPIV)
• ویروس سینسیتیال تنفسی (RSV)
سرماخوردگی سر هنگامی به دیگران انتقال می‌یابد که فرد دچار عفونت عطسه یا سرفه میکند، که این باعث پخش شدن ویروس در هوا یا پاشیدن آنها بر روی مردم دور و بر فرد بیمار می‌شود.
امکان ابتلا به سرماخوردگی سر در صورت تماس با سطوحی که فرد مبتلا به ویروس پیشتر با آنها تماس داشته است وجود دارد. ویروس میتواند از طریق چشم، دهان یا بینی وارد بدن شود.
از آنجا که سرماخوردگی سر نتیجۀ عفونتی ویروسی است، آنتیبیوتیکها در درمان آن هیچ تأثیری ندارند. در عوض، درمان با هدف مدیریت علایم و کاهش ناراحتی انجام می‌شود.
درمان سرما خوردگی / درمان خانگی سرما خوردگی
برخی مداواهای خانگی رایج در مورد سرماخوردگی سر شامل موارد زیر است:
• استراحت: استراحت سبب التیام بدن می‌شود. ماندن در خانه و عدم حضور در مدرسه یا محل کار در عین حال باعث کاهش خطر انتقال ویروس به دیگران میگردد.
• سیراب نگه داشتن بدن: سیراب نگه داشتن بدن کمک میکند تا احتقان بینی و سینوسها کاهش یابد و در عین حال گلو از حالت خشکی خارج گردد. آب و آب میوههای رقیق برای سیراب نگه داشتن بدن مناسبند. مایعات گرم مثل چای، آبگوشت، و سوپ به ویژه مفیدند. افراد دچار سرماخوردگی سر باید تا هنگام التیام کامل از مصرف کافئین و مشروب الکلی خودداری کنند.
• قرقره آب نمک: برای نرم کردن گلو، فرد میتواند آب نمک قرقره کند. برای این کار نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب گرم حل می‌شود.
• داروهای مسکن درد: سردرد، درد گلو، و تب را میتوان با استفاده از داروهای غیر نسخهای مثل استامینوفن یا ایبوپروفن تسکین داد. در مصرف دارو به ویژه در مورد کودکان باید به دستورالعمل مصرف دقت کافی داشت.
• مرطوب کننده‌ها یا بخور: دستگاههای مخصوص هوا را مرطوب نگه میدارند که این میتواند به رفع سرفه و احتقان کمک کند. استفاده از دستگاه بخور یا مرطوب کنندۀ هوا میتواند کمکی برای یک خواب شبانۀ مناسب باشد. تمیز نگه داشتن این دستگاهها و میکرب‌زدایی از آنها اهمیت دارد.
• اسپری بینی: اسپـــریهای شستشوی بینی میتوانند میزان مخاط ایجاد شده در بینی را کاهش دهند و هم برای بزرگسالان و هم در مورد کودکان قابل استفاده هستند. بزرگسالان میتوانند اسپری بینی را به مدت 3 تا 5 روز استفاده کنند. به هر جهت، استفادۀ درازمدت از اسپری‌های دکونژستانت مفید نیست و مردم باید از این کار اجتناب کنند.
• مکملها: بسیاری از مردم برای پیشگیری یا درمان سرماخوردگی سر از برخی مکملها استفاده میکنند. محبوبترین مکملها در این مورد شامل ویتامین C، اکیناسیا، و زینک (روی) است. به هر جهت، شواهد اندکی در اثبات مفید بودن این مکملها برای کاهش علایم سرماخوردگی سر وجود دارد.
مطلب مرتبط: درمان سریع گلودرد در خانه
