فلسفه و راز آفرینش جن، بنابرآنچه در قرآن کریم آمده، همان است که درباره انسان وارد شده است، یعنی عبادت و پرستش خداوند سبحان. جنیان نیز همانند انسانها مسلمان و کافر دارد و نیز شیعه و غیر شیعه دارد.
جن چیست؟
کلمه «جن» در اصل به معنی چیزی است که از حسّ انسان پوشیده باشد. مثلاً میگوییم «جنه اللیل» یا «فلما جنّ علیه اللیل» یعنی هنگامی که پردهی سیاهی شب او را پوشاند، و به همین جهت «مجنون» به کسی که عقلش پوشیده و «جنین» به طفلی که در رحم مادر پوشانده شده و «جنّت» به باغی که زمینش را درختان پوشانده اند، و «جنان» به قلب که در درون سینه پوشانده شده و «جنه» به معنی سپر که انسان را از ضربات دشمن میپوشاند آمده است. از آیات قرآن استفاده میشود که «جن» یک نوع موجود عاقلی است که از حس انسان پوشیده شده، و آفرینش آن در اصل از آتش یا شعلههای صاف آتش است، و ابلیس نیز از همین گروه است.
۱. جنّها مانند ما انسانها زن و مرد دارند. آنها نیز بچهدار میشوند و مانند ما زندگی میکنند و با انسانها ارتباط دارند. خداوند از زبان جنّها میفرماید:
«و اینکه مردانی از انسانها به مردانی از جنّ پناه میبرند و جنّها سبب افزایش گمراهی و طغیان آدمیان میشدند.» (جن/۶)
اما اینکه آیا جنّها میتوانند به ما زیانی برسانند و اگر میتوانند، چه نوع زیانهایی را میرسانند؟
جواب مثبت است یعنی میتوانند به ما زیان برسانند؛ امّا نه زیانهایی که ممکن است به ذهنتان برسد مانند اینکه جنّها ما را بترسانند یا دزدی بکنند و یا ما را گرفتار بیماری نمایند، زیرا خداوند هیچگاه چنین اختیاری را به جنّها نداده است. چرا که اگر چنین قدرتی را به آنها میداد، زندگی برای ما انسانها غیرممکن میشد و هیچگونه امنیتی نداشتیم، چون وسایل مورد نیاز ما را میدزدیدند و شبها ما را میترساندند یا با مسموم کردن انسانها آنها را بیمار میکردند.
از این رو خداوند متعال به خاطر حفظ جان آدمیان و تأمین امنیت و آرامش آنها چنین اختیار و قدرتی را به جنّها نداده است. درست مانند اینکه به ما انسانها قدرت آزار و اذیت جنّها را نداده است؛ بنابراین جنّها نمیتوانند ما را بترسانند و یا زندگی ما را برهم بزنند. پس چگونه به ما زیان میرسانند؟ جواب را خداوند در قرآن داده:
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ ... مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ الَّذِی یوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ؛ بگو (ای پیامبر) پناه میبرم به پروردگار مردم ... از شرّ وسوسهگر پنهانکار که در درون سینهها وسوسه میکند خواه از جن باشد یا از انسان.» (سوره ناس)
بنابراین، همان گونه که انسانهای پلید و بدسیرت، با وسوسه کردن دیگران آنها را به کارهای بد و گناه تشویق میکنند، جنهای پلید و کافر نیز انسانها را به گناه و معصیت تشویق میکنند. هر گاه انسانی بخواهد کار خوب بکند، آنها با وسوسهگری مانع میشوند مثلاً اگر کسی بخواهد در راه خداوند با کفار بجنگد، آنها در گوش او میگویند: «چرا به جنگ میروی و از زندگی راحت خود دست میکشی؟ تو اگر بمانی، میتوانی کار بکنی و صاحب خانه و ثروت شوی، ولی اگر به جنگ بروی، کشته میشوی و زن و بچهات بیتو میمانند و...» در حالی که اگر او به جنگ برود، دشمن از بین میرود و ممکن است وی کشته نشود و هم اینکه به ثواب بسیار بزرگ خداوند، در جهان آخرت دست مییابد؛ بنابراین تنها راهی که جنّهای بدسیرت و شیاطین میتوانند به ما آسیب برسانند، وسوسهگری است. به همین خاطر باید از وسوسههای خطرناک آنها به خداوند پناه ببریم و تنها از دستورهای رهبران دینی خود پیروی کنیم، تا هم در دنیا و هم در آخرت سعادتمند باشیم.
