خونریزی مقعدی شرایط بسیار شایعی است که میتواند با شرایط و بیماریهای مختلفی در ارتباط باشد. خونریزی میتواند با هموروئید، شقاق مقعد، بیماری التهابی روده (IBD)، زخم و سرطان کولورکتال مرتبط باشد. ممکن است متوجه خونریزی مقعدی روی دستمال توالت، در کاسه توالت یا بر روی مدفوع شوید.
اگر متوجه خونریزی مقعدی شدید باید فوراً با پزشک مشورت کنید، زیرا هرچند که این بیماری‌ها معمولاً با عارضه های کم خطر تر مثل بواسیر مربوط میشود اما ممکن این شرایط در اثر یک وضعیت پزشکی خطرناک تر مثل سرطان ایجاد شده باشد.
خونریزی مقعدی چیست؟
درک میکنیم که مشاهده خون روی توالت یا مدفوع نگران کننده است، و ممکن است ذهن شما به جاهای زیادی برود، اما استرس نداشته باشید، زیرا این شرایط معمولاً در اثر شرایط پزشکی خفیف مثل بواسیر ایجاد میشود. یکی از علائم رایج بسیاری از بیماری‌ها، خونریزی مقعدی است. این بیماری ها می توانند از خفیف بودن تا نشانه ای از یک بیماری جدی مانند سرطان کولورکتال متفاوت باشد.
اگر خونریزی مقعدی را تجربه می‌کنید، ممکن است خون را به روی دستمال توالت هنگام پاک کردن، در آب کاسه توالت یا در مدفوع مشاهده کنید، همچنین این خون می تواند رنگ های مختلفی داشته باشد، از قرمز روشن تا مایل به قهوه ای تیره تا مشکی.
رنگ خونی میتواند از محل خونریزی اطلاعات دقیقی بدهد.
• خون قرمز روشن معمولاً به معنای خونریزی کم در روده بزرگ یا راست روده است.
• خون قرمز تیره یا مایل به قهوه ای می تواند به معنای خونریزی بالاتر در روده بزرگ یا روده کوچک باشد.
• ملنا (مدفوع تیره و قیر مانند) اغلب به خونریزی در معده، مانند خونریزی از زخم، اشاره دارد.
• گاهی اوقات، خونریزی مقعدی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست و فقط از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده است. این نوع خونریزی معمولاً در طول آزمایش آزمایشگاهی نمونه مدفوع مشاهده می شود.
هنگامی که در مدفوع خون وجود دارد، ممکن است به شکل های مختلفی به نظر برسد. ممکن است رگه های خون قرمز روشن روی مدفوع باشد یا می توانید خون مخلوط با مدفوع باشد. مدفوع همچنین می تواند بسیار تیره، تقریبا سیاه و قیر مانند به نظر برسد.
گاهی اوقات، ممکن است خونی در مدفوع خود داشته باشید که قابل مشاهده نباشد. به این خونریزی مخفی می گویند و می تواند نشانه ای از خونریزی در داخل دستگاه گوارش باشد
آیا خونریزی مقعدی جدی است؟
در برخی موارد، خونریزی مقعدی می تواند یک علامت جزئی از یک بیماری باشد که به راحتی قابل درمان است. به عنوان مثال، هموروئید می تواند باعث خونریزی مقعدی شود. با این حال، خونریزی مقعدی گاهی اوقات می تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان کولورکتال باشد. مهم است که هر خونریزی را که تجربه می کنید پیگیری کنید. اگر مقدار خونریزی زیاد یا مکرر یا باعث نگرانی شما شده، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم خونریزی مقعدی چیست؟
علائم خونریزی مقعدی بسته به علت خونریزی می تواند متفاوت باشد. بیشتر علل خونریزی مقعدی قابل درمان هستند و جدی نیستند. در برخی موارد، خونریزی مقعدی می تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان کولورکتال باشد. اگر خونریزی مقعدی دارید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید.
برخی از علائمی که ممکن است با خونریزی مقعدی داشته باشید عبارتند از:
• احساس درد و/یا فشار مقعدی.
• دیدن خون قرمز روشن در مدفوع، لباس زیر، دستمال توالت یا داخل کاسه توالت.
• داشتن مدفوع به رنگ قرمز، قهوه ای یا سیاه.
• داشتن مدفوعی که ظاهری شبیه قیر دارد.
• تجربه آشفتگی ذهنی.
• احساس سبکی سر یا سرگیجه .
• غش کردن.
در برخی موارد بسیار شدید، خونریزی مقعدی میتواند منجر به شوک شود. علائم شوک می تواند شامل موارد زیر باشد:
• افت ناگهانی فشار خون
• ضربان قلب بالا
• عدم توانایی در دفع ادرار.
• بیهوشی.
چه چیزی باعث خونریزی مقعدی می شود؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث خونریزی مقعدی شوند. علل خونریزی مقعدی می تواند از شرایط معمول و خفیف تا شرایط شدیدتر و نادر متفاوت باشد. علل خونریزی مقعدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
• هموروئید : رایج ترین علت خونریزی رکتوم، هموروئید، است. این بیماری وریدهای متورم رکتوم (بواسیر داخلی) یا مقعد (بواسیر خارجی) است. این بیماری به دلایل زیادی از جمله یبوست مزمن ، زور زدن در حین اجابت مزاج، بارداری ، بلند کردن اجسام سنگین، داشتن رابطه مقعدی و داشتن وزن بیشتر ( چاقی ) به هموروئید ایجاد میشود.
• شقاق مقعدی : گاهی اوقات شقاق با بواسیر اشتباه گرفته می شود، شقاق مقعدی شکاف یا پارگی در پوست اطراف مقعد است و معمولاً در اثر یبوست ایجاد میشود. فشار اضافی برای تخلیه روده باعث ایجاد شکاف در پوست می شود. شقاق مقعدی می تواند باعث شود هنگام رفتن به دستشویی خون ببینید و همچنین در هنگام اجابت مزاج احساس سوزش کنید.
• آبسه مقعدی یا فیستول : در واقع غدد کوچکی در داخل مقعد شما وجود دارد که به دفع مدفوع کمک می کنند. این غدد می توانند عفونی شوند و باعث ایجاد آبسه یا فیستول شوند. هنگامی که غده داخل مقعد عفونت کنند و مسدود شده و باعث ایجاد ابسه میشود. فیستول مقعدی یک تونل کوچک است که آبسه را به پوست اطراف مقعد متصل می کند. این شرایط می تواند ناشی از بیماری التهابی روده، سل یا پرتودرمانی باشد.
• دیورتیکولوز/ دیورتیکولیت : این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌های کوچک، به نام دیورتیکول، در بخش‌های ضعیف روده ایجاد میشوند. این دیورتیکول ها می توانند از دیواره های روده بیرون بزنند و باعث خونریزی و عفونت شوند. هنگامی که این کیسه ها عفونی می شوند، می توانند علائمی مانند درد شکم ، تب و تغییر ناگهانی در عادات روده ایجاد کنند.
• بیماری التهابی روده (IBD) : بیماری التهابی روده (IBD) تورم روده کوچک یا بزرگ است. دو نوع IBD وجود دارد، بیماری کرون و کولیت. بیماری کرون وضعیتی است که باعث ایجاد تورم در دستگاه گوارش می شود. کولیت، باعث ایجاد تورم در روده بزرگ میشود. افراد مبتلا به IBD ممکن است تب، اسهال، درد و گرفتگی شکم، انسداد روده و خونریزی رکتوم را تجربه کنند.
• زخم ها : وقتی مقدار مایعات گوارشی در روده ها از تعادل خارج شود، می تواند به پوشش دستگاه گوارش آسیب برساند و باعث ایجاد زخم شود. زخم ها ممکن است خونریزی کنند و باعث تغییر رنگ مدفوع به سیاه شوند.
• پولیپ های روده بزرگ : پولیپ می تواند شبیه قارچی باشد که در کنار روده رشد می کند. پولیپ های روده بزرگ می توانند خونریزی کنند و باعث خونریزی مقعدی شوند. در برخی موارد، پولیپ ها در صورت عدم درمان می توانند به سرطان تبدیل شوند. مهم است که خونریزی مقعدی مربوط به پولیپ بررسی شود، زیرا می تواند نشانه سرطان روده بزرگ باشد.
• غذاهای خاصی وجود دارند، که می توانند مدفوع را به رنگ غیر عادی تبدیل کنند. شما می توانید مدفوع سبز، زرد و حتی سیاه داشته باشید. این شرایط می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. داشتن صفرا بیش از حد در طول هضم، داشتن یک بیماری پزشکی مانند بیماری التهابی روده یا بیماری سلیاک، مصرف آنتی بیوتیک یا حتی خوردن غذاهایی با رنگدانه های رنگی قوی. غذاهایی مانند شیرین بیان سیاه، چغندر، توت های تیره (زغال اخته و شاه توت) و ژلاتین قرمز همگی می توانند رنگ مدفوع تیره نشان دهند
• زور زدن بیش از حد در طول اجابت مزاج می تواند باعث خونریزی مقعدی شود. این اغلب با یبوست مرتبط است. وقتی زور می‌زنید، می‌توانید شرایطی مانند هموروئید یا شقاق مقعدی ایجاد کنید.
تشخیص
راه های مختلفی وجود دارد که پزشک می تواند علت خونریزی مقعدی ارزیابی کند. معمولاً تشخیص با پرسیدن یک سری سوالات در مورد خونریزی شروع میشود. برخی از سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• خونریزی مقعدی از چه زمانی شروع شد؟
• روز قبل از دیدن خونریزی مقعدی چه خوردید؟
• چند بار دفع مدفوع دارید؟
• آیا یبوست داشته اید؟
• آیا در حین اجابت مزاج زور میزند؟
• آیا هنگام خونریزی مقعدی درد دارید؟
آزمایش‌هایی برای کمک به تشخیص علت خونریزی مقعدی میتواند شامل موارد زیر باشد:
• معاینه فیزیکی راست روده و مقعد.
• کولونوسکوپی
• سیگموئیدوسکوپی
• آزمایش خون مخفی مدفوع
درمان خونریزی مقعدی چیست؟
درمان خونریزی مقعدی بستگی به علت بروز آن دارد. در مواردی بیماری زمینه ای تنها با مصرف دارو، تغییر رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن و … قابل درمان است. در مواردی دیگر اما نیاز به انجام لیزر درمانی است. در مواردی نیز بیمار ناگزیر به تحمل عوارض جراحی است.
مهمترین علت های ایجاد این شرایط به این شکل درمان میشوند:
• درمان بواسیر : برای درمان این بیماری باید زائده متورم و اضافه در مقعد حذف شود. هیچ پماد یا دارویی در برطرف کردن این بیماری موثر نیست. تنها راهکار حذف این زائده با استفاده از لیزر است. برای آشنایی بیشتر با روش درمان این بیماری، به صفحه درمان بواسیر مراجعه کنید.
• درمان شقاق : زخم شقاق یا همان زخم مقعد که در اسپاسم شدید در عضله ایجاد شده است. این زخم نیز با استفاده از لیزر قابل درمان و رفع است.
• درمان یبوست : یبوست معمولاً در اثر کمبود فیبر ایجاد شده است. اما ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد. پس اگر یبوست به شکل مزمن درمان آمده و با مصرف فیبر درمان نمیشود باید برای معالجه آن از پزشک کمک بگیرید. چرا که عدم درمان یبوست در طولانی مدت می تواند عوارضی مثل بواسیر یا شقاق را در پی داشته باشد.
درمان خانگی
• نوشیدن آب حداقل تا 8 لیوان در طول روز
• مصرف فیبر تا 35 گرم در روز با مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات ، فیبر می تواند با افزایش حجم مدفوع از یبوست جلوگیری کند.
• پرهیز از غذاهای فرآوری شده
• ورزش و فعالیت بدنی
• رعایت بهداشت مقعد
• پرهیز از زور زدن در توالت
• استفاده از کرم های موضعی برای کاهش درد
منبع :
https://drabedian.com/articles/rectum-bleeding/
