پژوهشگر اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: بی شک رهایی از چالش های کنونی و ایجاد تحول در اداره کشور، نیازمند پی گرفتن مدیریت «دانش بنیان» و نهادینه ساختن نگاه «راهبردی» در اداره کشور به ویژه در قوه مجریه است.
به نقل از ایسنا، محسن محمدی خانقاهی در مقاله ای تحت عنوان «دولت سیزدهم و ضرورت ایجاد معاونت راهبردی» در ارزیابی از وضعیت اقتصادی کشور گفت: دولت سیزدهم در شرایطی اداره کشور را به دست گرفته که به گواه آمارها و نظرات کارشناسی، بدترین وضعیت برای آغاز به کار یک دولت از ابتدای انقلاب بوده و کشور با مسائل و چالش های متراکم و پیچیده ای دست به گریبان است که رهبر معظم انقلاب از آن با عنوان شرایط دشوار در دیدار با دولت کنونی یاد کردند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل توسعه تحریم ها و همه گیری کرونا، توان و منابع برای برون رفت از چالش های پیش رو با محدویت مواجه شده است. مهمتر آن که دولت سیزدهم اولین دولت گام دوم انقلاب اسلامی است که باید آغازگر تحول انقلابی در مدیریت کشور برای حرکت شتابان به سوی جامعه پردازی و تمدن نوین اسلامی باشد. بدون شک رهایی از چالش های کنونی و ایجاد تحول در اداره کشور، نیازمند پی گرفتن مدیریت «دانش بنیان» و نهادینه ساختن نگاه «راهبردی» در اداره کشور به ویژه در قوه مجریه است.
وی متذکر شد: با این وجود به دلیل تراکم چالش ها، خلاءها و وظایف، ساختارهای موجود در قوه مجریه، نمی توانند به ایده پردازی و طرح ریزی راهبردی برای دولت اقدام کرده و همچون دیده بان و چشمی بینا، ناظر بر حرکت دولت باشند. بر این اساس ایجاد ساختاری چون «معاونت راهبردی» در قوه مجریه موضوعیت پیدا می کند تا به مانند یک سیستم عصبی برای اندام واره دولت عمل کند. معاونت راهبردی می تواند در نسبت با مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری به عنوان بازوی پژوهشی و سازمان برنامه و بودجه به عنوان بازوی عملیاتی یک زنجیره نهادی موثر را شکل دهد تا اثرگذاری و نقش تحولی آن در دولت، تقویت شود.
پژوهشگر اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با اشاره به برخی از مهمترین کارکردهای معاونت راهبردی، گفت: از خلاءهای ملموس و جدی در سطح کلان و حتی فراتر از قوه مجریه، ضعف در تولید ایده های نوین و موثر برای تحول در مدیریت و ساختارهای موجود اداره کشور است که رهبر معظم انقلاب در دیدار با دولت از آن با عنوان، بازسازی انقلابی و فکورانه یاد کردند. واقعیت آن است که ساختار عریض و طویل بروکراسی کشور فاصله زیادی با نوآوری و تحول دارد و از این جهت از حل چالش ها و مسائل مبنایی کشور عاجز است و تکرار دورهای این مشکلات و مسائل گاها در دهه های متوالی، گواهی بر این امر است. فقدان ایده راهبردی برای حکمرانی و بهره گیری موثر از ظرفیت ها برای شتاب بخشی به پیشرفت کشور سبب شده تا با کمال تاسف، ایران از نظر فرسایش منابع و امکانات و ظرفیت های مغفول، جزو کشورهای پیشرو باشد که این امر در بیانیه گام دوم نیز مورد اشاره قرار گرفته است. هر چند که برای پشبرد امور تحرک انقلابی نیاز است و پُرتحرکی در دولت کنونی ملموس و نوید بخش است، اما برای عبور از وضعیت کنونی و تحول آفرینی انقلابی در کشور، نیاز مبرم به «دانش بنیان» ساختن اداره کشور و تولید فکر و ایده در این حوزه می باشد که متولی این امر در قوه مجریه، می تواند معاونت راهبردی باشد.
خانقاهی ادامه داد: تصویرسازی مطلوب و مقدور برای دولت از دیگر نیازهای حیاتی و راهبردی است و بایستی مورد توجه قرار گیرد تا از سویی انگیزه بخش و توسعه دهنده پویایی و تحرک دولت باشد و از طرفی، مانع از روزمرگی و انفعال گردد. دولت بایستی بداند در 1 یا 4 سال آینده به کجا و چگونه باید برسد و چه فرصت ها و قابلیت های راهبردی و همچنین، ضعف ها و تهدیداتی در این مسیر وجود دارد. همچنین، دیده بانی و تنظیم حرکت دولت به سوی این تصویر مطلوب و مقدور، سنجش عملکرد آن در نسب با بیانیه گام دوم و سیاست های کلی نظام، دارای اهمیت حیاتی است و این امر، دیگر کارکردی است که معاونت راهبردی می تواند ایفا نماید.
وی خاطرنشان کرد: گفتمان ها نوعی رژیم معرفتی و معنابخش هستند که بحرانها، ریشه های آنان، راه برون رفت و بدیلهای ممکن را مورد بحث قرار داده و از دریچه آنها امور و پدیده ها مورد ارزیابی و قضاوت افکار عمومی قرار می گیرد. رئیس جمهور کنونی در بازه رقابتهای انتخاباتی و پس از آن، مجموعه ای از شعارها و مفاهیم را مطرح کردند که نیازمند مفصلبندی در قالب یک گفتمان مسنجم و مدون است. گفتمان منسجم، مدون و شفاف میتواند مفاهمه و همسویی بینشی و عملکردی را در مجموعه دولت تقویت نماید و واگرایی و اختلاف داخلی آن را کمینه سازد. مهمتر آن که برخوداری از یک گفتمان منسجم و مدون، اعتماد و همگرایی افکار عمومی با دولت را افزایش می دهد و این امر نقش موثری در پیشبرد سیاستها و موفقیت آن دارد. رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار نامبرده بیان داشتند که از درون دولت حرفهای مختلف درنیاید چرا که ذهنیت مردم و افکار عمومی را خراب می کند.
پژوهشگر اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بکارگیری و شبکه سازی از نخبگان را دیگر راهکارش عنوان کرد و افزود: معاونت راهبردی با توجه به جایگاه ویژه در دولت و نزدیکی به شخص رئیس جمهور و بخش اجرایی، می تواند به عنوان محفلی برای همگرایی و هم اندیشی نخبگان و مراکز فکری در راستای تحول و ارتقای تصمیم سازی و سیاستگذاری در قوه مجریه عمل کند. رهبر معظم انقلاب در دیدار با دولت بیان می دارند که نقطه مهم در باب تحول، استفاده از خرد جمعی است و بایستی از نخبگان خارج از دولت استفاده کرد. با توجه به فقدان تعامل موثر و پایدار بخش اجرایی و فکری در کشور، این خلاء میتواند تا حد زیادی توسط معاونت راهبردی برطرف گردد و ایده های نخبگان فکری در کنار تجارب مدیریتی نخبگان اجرایی، فراوری شده و برای اجرایی شدن آماده گردد.
