اطلاعات تخصصی از بلبرینگ که با آن آشنا نیستید

یکی از ابزارهای به شدت پر مصرف در دنیای صنعتی امروز که بدون آن چرخ صنعت و تمدن از حرکت باز می ماند، ابزار و وسیله ای به نام بلبرینگ است. در حقیقت کمتر کسی است که تا کنون نام این وسیله را نشنیده باشد یا یکی از انواع مختلف آن را ندیده باشد. 
با این همه بلیرینگ و مفهوم آن، ابزاری بسیار فراتر از آن چیزی است که در ذهن اکثریت افراد وجود دارد. در این مقاله قصد داریم ضمن ارائه تعریف و تاریخچه کوتاهی برای این ابزار بسیار رایج و پرکاربرد، چند مورد از اطلاعات تخصصی کمتر شناخته شده درباره بلبرینگ ها را با خوانندگان به اشتراک بگذاریم.

بلبرینگ چیست؟

بلبرینگ تلفط فارسی از واژه انگلیسی ball bearing است. این واژه از دو واژه ball به معنای توپ و bearing به معنی محل نشست و تحمل است، بنابراین معنای تحت الفظی این ترکیب انگلیسی، به صورت محل تحمل، محل قرار گیری یا نشست توپ است. 
در عمل و واقعیت، بلبرینگ ابزاری است که وظیفه آن در صنعت به حداقل رساندن اصطکاک بین دو سطح و فراهم کردن امکان حرکت نرم و روان دو سطح نسبت به یکدیگر است. بلبرینگ این کار را از طریق حائل شدن میان دو سطح و بر عهده گرفتن وظیفه حرکت، انجام می دهد.

سابقه استفاده از بلبرینگ

اگر بخواهیم درباره سابقه این ابزار صحبت کنیم باید بگوییم که مفهوم و طرح بلبرینگ و استفاده از آن سابقه طولانی داشته که اکثریت افراد از آن بی اطلاع هستند و شاید حتی بتوان گفت که این تاریخچه به دوران مصریان باستان باز می گردد. مصریان با حرکت دادن بلوک های سنگی بزرگ بر روی پایه های چوبی، اصطکاک را کاهش داده و سرعت حرکت قطعات سنگ ها را افزایش می دادند.
در قرن 15 میلادی، لئوناردو داوینچی اصول مرتبط با چرخش و گردش را کشف کرد. او اولین طرح ها از بلبرینگ ها را کشید و دریافت که اگر اجزای چرخشی این ابزار (همان توپ ها)، با سطح تماس نداشته باشند، میزان اصطکاک به شدت کاهش می یابد. مفهوم کشف شده توسط داوینچی، در قرن 18 و در کالسکه های انگلیسی استفاده شده و بسط و توسعه یافت.
امروزه بلبرینگ ها بخش مهمی از بار گردش صنعت دنیا را بر دوش می کشد و بدون این ابزار، دنیا چهره کنونی خود را نمی داشت. 
در ادامه بعضی از اطلاعات تخصصی کمتر شناخته شده را راجع به این ابزار در اختیار شما قرار می دهیم.

1. دقت

دقت یکی از جنبه های ظریف هر صنعتی است که توجه به آن اهمیت فراوانی دارد. با این همه دقت بلبرینگ ها، چه در زمینه ساخت آنها و چه دقت خود آنها، از جمله مواردی است که کمتر عمومی شده است. دقت این ابزار یکی از موارد مورد نیازو حیاتی در بسیاری از صنایع، از ساعت سازی گرفته تا صنایع هوا فضا است. 
برای مثال، می توانیم در مورد تلرانس صحبت کنیم که مقدار بسیار بالای حتی کمتر از یک میکرون آن در یک بلبرینگ، موضوع چندان غیرمعمولی در محصولات این صنعت نیست. این موضوع نشان دهنده دقت بالای مورد نیاز در این وسیله و صنایع مرتبط با ساخت این ابزار است.

2. انواع

یکی دیگر از موضوعات کمتر شناخته شده درباره بلیرینگ ها که اطلاعات کمی از آن در میان مردم وجود دارد، موضوع میزان گستردگی تنوع و گوناگونی این ابزار است. بیشتر مردم تصویر تقریبا همانند و نسبتا محدودی از این ابزار دارند، اما حقیقتی که بسیاری از آن غافل هستند این است که صدها و شاید هزاران نوع مختلف از بلبرینگ در صنعت وجود دارد. 
از جمله این انواع مختلف این ابزار می توان به مواردی مانند بلبرینگ های شعاعی، محوری، 4 نقطه تماسی، سرامیکی، تیتانیومی، فولادی، سوزنی، توپی، شیاری و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.

3. کارکردی

موضوع دیگری که شاید بسیاری از افراد از آن آگاه نباشند این موضوع است که بلبرینگ ها در عمل نه تنها امکان حرکت دوار و چرخشی را فراهم می آورند، بلکه انواع بارهای شعاعی و محوری را هم تحمل می کند. 
از جمله این بارهای محوری و شعاعی می توان به مواردی مانند حسگرهای سرعت، جذب خطاهای مرتبط با هم ترازی در سیستم های مختلف، ایزوله کردن و عایق کردن الکتریکی یا دمایی اجزا و همچنین کاهش نیاز به نگهداری و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.

4. ابعاد

به دلیل ملاحظات مرتبط با مواردی مانند قیمت، کیفیت، تعویض و تعمیر آسان و بسیاری از موارد دیگر، تولید کنندگان بلبیرنگ ها تلاش می کنند تا این محصول را در ابعاد و اندازه های از پیش تعیین شده و مشخص ساخته و عرصه کنند. گفتنی است که این اندازه ها و ابعاد توسط موسسه جهانی استاندارد (ISO) تعیین می شود.
بر این اساس، این نظام استاندارد سازی در مواردی مانند اندازه خارجی، قطر بیرونی، پهنا، قطر درونی، میزان تلورانس، لقی یا همان کیلیرینس داخلی، جنس و بسیاری از ویژگی های دیگر بلبرینگ ها اعمال شده و استفاده می شود.

5. تطبیق پذیری

همانطور که پیش از این هم اشاره شد، تعداد و انواع بلبرینگ ها بسیار زیاد و متنوع است، و معمولا سعی می شود تا در ساخت آنها از استانداردهای از پیش تعیین شده مرتبط با اندازه، جنس و کارکرد استفاده شود. اما مسئله ای که وجود دارد این است که ابعاد این بلبرینگ ها همواره و همیشه با نیازها و الزامات محتلف هماهنگی و تطبیق ندارد.
به همین منظور کارگاه و کارخانه های بلبرینگ سازی کوچک و متوسطی وجود دارد که به صورت تخصصی به کار تولید بلبرینگ های مورد نیاز برای کاربردهای نوآورانه یا به شدت تخصصی در صنایع مختلفی مانند صنایع پزشکی، ساختمانی، اتومبیل سازی و... می پردازند.
در این مرحله است که خلاقیت و نوآوری پای به صنعت بلبرینگ سازی می سازد و شاهد آفرینش انواع جالبی از این ابزار هستیم. برای مثال می توان به ترکیب حلقه های استیلی بلبرینگ ها با پوشش های پلاستیکی اشاره کرد که باعث افزایش گزینه های عملکردی و شکلی ممکن برای این ابزار و کاهش وزن می شود.