موزه ساعت یکی از خانه‌های تاریخی تهران که مربوط به دوران قاجار است، در خرداد ماه 1378 خورشیدی افتتاح شد. چهار سال بعد از افتتاح نیز این خانه و موزه در سال ۱۳۸۲ به ثبت ملی رسید. ساختمان موزه در دوطبقه ساخته شده و حدود ۸۰ سال قدمت دارد.
پیشینه این باغ به دوره محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار برمی گردد.
ساختمان موزه با حدود ۷۰۰ متر مربع زیر بنا در محوطه ای با مساحت حدود ۵۰۰۰ متر مربع ساخته شده است، درابتدا بنای واقع در این باغ از جنس خشت و گل، با اسکلت چوبی در یک طبقه ساخته شده بود. اما پس از اینکه به ملکیت حسین خداداد درآمد او شروع به مرمت آن کرد که 12 سال زمان برد. در این مرمت با احداث اسکلت آهنی، مقاوم سازی طبقه اول، ساخت طبقه دوم، تغییرات و گچبری‌هایی که در داخل بنا ایجاد کرد مرمت آن را به سرانجام رساند.
مقرنس‌کاری، گره‌چینی و کاشی‌کاری ها، گچ بری ها و معماری ها هم به دست استادکارانی ماهری همچون فرهاد یحیی پور، عبدالکریم نوید تهرانی و علی شیخی واگذار شده بود.
همچنین گچبری های انجام شده در این بنا به صورت تلفیقی از دو سبک ایرانی و فرنگی است و نمای بیرونی ساختمان مثل سردرها و حاشیه آنها ترکیبی از سبک قاجاریه و مدرن است.
موزه زمان در زعفرانیه از سه نظر می تواند برای بازدید کنندگان مورد توجه قرار بگیرد اول از همه المان های درونی و معماری کم نظیر موزه است که پیشینه و تاریخچه ای طولانی دارند، دوم از نظر محوطه سرسبز اطراف موزه و سوم جاذبه اشیایی که سابقه تاریخی دارند و متعلق به افراد صاحب نامی بوده اند.
سفر در زمان
آنچه که در این موزه نگهداری می شود اشیا ارزشمندی است که به نوعی با زمان و زمان گیری مرتبط است. ساعتهای تاریخی و قدیمی مثل ساعت آفتابی «ناصرالدین‌شاه»، ساعت‌هایی که از مشاهیر ایران همچون «پروفسور محمود حسابی» ساعتهای لوکس و دکوری قدیمی و همچنین اسناد و مدارکی مرتبط با موضوع زمان، ساعت آبی و ساعت سوختی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی، ساعتهای مکانیکی دیواری، رومیزی، جیبی و مچی از جمله اشیایی هستند که در این موزه به نمایش گذاشته شده اند.
حیات موزه نیز در ابتدا از اراضی باغ فردوس و متعلق به معیرالممالک، داماد ناصرالدین شاه بود که بعدها به پسرش دوستعلی خان رسید. دوستعلی خان بیشتر درختان باغ را فروخت تا به عنوان هیزم در کوره‌های تهران استفاده کنند تا اینکه بالاخره در سال 1342، حسین خداداد، ناجی باغ شد و آن را خرید.
«اتاق اصفهانی ها»
طبقه اول موزه مخصوص نمایش ساعتهای مکانیکی است، ساعت‌هایی مثل ساعتهای دیواری، ایستاده یا طاقچه‌ای که مردان سیاسی در سفرهایشان به کشورهای دیگر هدیه گرفته بودند یا ساعت هایی برای از خواب بیدار شدنشان بود. ساعت‌هایی که بعضی از آنها متعلق به قرن هجده و بعضی دیگر متعلق به قرن بیستم است. در همین طبقه اتاقی به اسم اتاق اصفهانی‌ها است که گچبری تابلوی آفرینش و مقرنس و گوشه‌های سقف آن با روکش طلاکاری شده اجرای این گچبری سه سال طول کشیده و برگرفته از اتاق موسیقی در کاخ عالی قاپوی اصفهان است. به همین دلیل این اتاق به «اتاق اصفهانی‌ها» مشهور شده است.
همچنین معماری و گچبری‌های این اتاق برگرفته از سبک معماری دوره صفویه بوده و تمام گچبری‌های انجام شده در این اتاق حاصل طراحی نقاش مشهور وقت، «عیسی بهادری» انجام شده است. البته گچبری‌های اتاق موسیقی درکاخ عالی قاپو اصفهان هم از معماری منطقه آذربایجان الهام گرفته شده است.
اما زیباترین بخش موزه زمان زعفرانیه ساعتهای موجود در طبقه اول آن است. ساعت هایی غیر قابل حمل و وزنه ای مثل ساعت های کوکی و مکانیکی که در انواع آونگی، شاهینی، رومیزی، تاقچه‌ای و دیواری هستند.
به طور کلی گنجینه های تاریخی، معماری و گچبری‌های این موزه مورد توجه هر گردشگر و بازدیدکننده‌ای قرار می گیرد و میتواند گردشگران را با بخشی از زمان در تاریخ ایران آشنا کند. بر اساس آمارهای سایت موزه در روزهای شلوغ هفته تعداد بازدیدکنندگان موزه به ۲۲نفر و در روزهای دیگر به نصف می‌رسد.
«ساعت هایی در انحصار اشراف»
طبقه دوم موزه زمان زعفرانیه مجموعه‌ای از ساعتهای جیبی و مچی است. تاریخچه ساعتهای جیبی به قرن 15 میلادی برمی گردد، این ساعت ها توسط یک قفل ساز آلمانی اختراع شد، ابتدا این ساعت ها فقط متعلق به اشراف و طبقه مرفه جامعه بود اما چهار قرن بعد در قرن 19 میلادی بود که یک کارخانه سوئیسی دست به کار شد و ساعت های ارزان قیمت جیبی را تولید کرد آن موقع بود که استفاده از این ساعت ها عمومی شد. این در حالی است که امروزه گران‌قیمت‌ترین و با کیفیت ترین ساعت‌ها در انحصار برند‌های سوئیسی است.
همانطور که گفته شد اغلب ساعتهای موجود در طبقه دوم متعلق به پادشاهان و مردان سیاسی و فرهنگی دوره قاجاریه است. در این طبقه یکی از ساعت‌هایی که مورد توجه بسیاری از بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد ساعت کارت زنی است که ساعت ورود و خروج کارکنان راه آهن را نشان می داده است. اما در طبقه دوم علاوه بر ساعتهای جیبی و مچی، ماکت کتیبه بیستون که قدیمی‌ترین سند تاریخ دار ایران است هم دیده می شود.
بخش دیگری از دیدنی های موزه زمان زعفرانیه نمایش انواع تقویم‌های طول تاریخ است. در این بخش ها علاوه بر تقویم‌ها، ظروف سنجش زمان، اسطرلاب، تلسکوپ و تابلو مبدأ هم به نمایش گذاشته شده است.
اما تاریخچه ساعت ها به همینجا ختم نمی شود و بخش دیگری از موزه مخصوص تزئینات ساعت‌ها با مینا کاری‌هایی با طرح‌های اسلیمی است.
«ساعت شمعی که هر ساعت می سوزد»
یکی دیگر از دیدنی‌های موزه زمان زعفرانیه ساعت شمعی است، با قدمت هزار ساله. این ساعت با ذره ذره سوختن و پایین آمدن کار می کند، یعنی سوختن شمع و میزان پایین آمدنش به معنای طی شدن یک ساعت است.
از قدیم الایام ساعت جزئی از زیبایی‌ها و تزئینات اتاق ها بوده است. بطوریکه در اغلب نقاط خانه‌های بزرگان و اشراف ساعت بخش جدایی ناپذیر بوده است. بخشی از ساعتهای موجود در طبقه دوم از ساعتهای نفیسی هستند که یا به رجال سیاسی و درباریان اهداء شده یا توسط آنها خریداری شده‌اندکه از جمله آن ها می‌توان به؛ پروفسور محمود حسابی، داوود رشیدی، احترام برومند، سردار شهید، مهدی زین الدین، شهید مهدی باکری، ژاله آموزگار، مصطفی رحماندوست، پرویز کردوانی، پروفسور کاظم معتمد نژاد و شکوه نوابی نژاد اشاره کرد.
1.دسترسی به موزه زمان زعفرانیه:
برای دسترسی به این موزه باید به آدرس خیابان ولی عصر، نرسیده به میدان تجریش، خیابان شهید سرلشگر فلاحی (زعفرانیه)، تقاطع خیابان شهید مهندس کاوه برزین بغدادی بروید.
2.دسترسی به موزه زمان زعفرانیه:
همچنین راه رسیدن به این موزه با وسایل نقلیه عمومی استفاده ازاتوبوس‌های BRT است که از مسیر راه آهن به سمت میدان تجریش حرکت می کنند، با پیاده شدن در ایستگاه زعفرانیه و ادامه مسیر به صورت پیاده تا ابتدای چهارراه می توان به موزه زمان رسید.
