اتاق بازرگانی ایران، حلقه واسط دولت و بخش خصوصی است که وظیفه دارد ظرفیتهای صادرات را شناسایی کرده و با کمک به تولید داخلی شکوفایی را برای اقتصاد ایران به ارمغان بیاورد. از دیگر وظایف مهم اتاق بازرگانی ایران شناسایی ظرفیتهای تعامل اقتصادی با کشورهای مختلف اعم از بازارهای همسایه و بازار کشورهایی نظیر روسیه و چین است، بازار عراق به علت متصل شدن به بازارهای سوریه و لبنان نیز از اهمیتی استراتژیک برای ایران برخوردار است و مبادلات فعلی تجاری باید بیش از پیش باشد. هر کشوری خواستار حضور برخی محصولات ایرانی است و معرفی و شناسایی به بازار هدف و باز کردن پای صادرکنندگان ایرانی به آن کشورها از اهداف اتاق بازرگانی است.
توجه ویژه به مناطق آزاد تجاری که امروزه تنها محفلی برای واردات است میتواند یکی از اقدامات مهم اتاق بازرگانی باشد، تا سرمایهگذاران برندهای مختلف دنیا مجاب شوند در این مناطق حضور یابند و کارگران بومی ایران را در آن نقاط به کار گیرند تا رفاه برای مرزنشینان حاصل شده و پای برندهای بزرگ به این مناطق باز شود.
اتاق بازرگانی در سالهای پس از انقلاب هرگز نتوانست به وظایف خود عمل کرده و عملاً اتاقی برای انحصار واردکنندگان و تقویت رانت و ثروت بادآورده عدهای تبدیل شد و امروز که کشور دچار جنگ اقتصادی است آن چنان که شایسته است به رونق تولید و صادرات و رها ساختن اقتصاد ایران کمک نکرده بلکه خود باری بوده بر دوش اقتصاد ایران.
وظایف اتاق بازرگانی چیست (بررسی ساختار اتاق بازرگانی ایران)
اتاق بازرگانی ایران، محفلی برای صادرکنندگان و واردکنندگان بزرگ بخش خصوصی است که به دنبال ارتباط با دولت، مجلس و بخش خصوصی هستند تا بتوانند واردات و صادرات کشور را تسهیل کنند، این مجموعه 34 اتاق در تمامی استانهای کشور داشته و از به علت سرمایههای بسیار در آن از قدرت زیادی برخوردار است، مهمترین وظیفه این اتاق ارائه نظرات مشورتی به قوای سهگانه و همکاری و همنشینی با دستگاههای اجرایی بوده که قدرت خاص به این اتاق داده است، ایجاد هماهنگی بین بازرگانان و صاحبان صنایع، معادن و کشاورزی، تشکیل نمایشگاههای داخلی و خارجی برای معرفی و پرزنت محصولات ایرانی و تلاش برای شناسایی بازار کالاهای صادراتی از دیگر وظایف این اتاق است. صدور کارت بازرگانی برای فعالان اقتصادی کشور که بتوانند راهی در تجارت بیابند از وظایفی است که اتاق بازرگانی دارد، ارتباط تنگاتنگ با تاجران و سرمایهداران و برگزاری دورههای آشنایی بازرگانی وظیفه دیگر این اتاق است، اما نکتهای که به اتاق بازرگانی ایران وجهه بینالمللی داده ایجاد اتاقهای مشترک تجارت با کشورهای مختلف است، در حال حاضر حدود ۳۰ اتاق مشترک از اروپا، آمریکای جنوبی، اقیانوسیه، آسیا، آسیای جنوب شرقی، آفریقا و غرب آسیا با هدف توسعه روابط تجاری دوجانبه فعال هستند. تأیید اعتبار گواهی مبدأ که تضمینکننده اعتبار کیفیت و مشخصات کالاهای صادراتی است نیز نکته دیگری است که وظایف سنگین این اتاق را بیش از پیش مشخص میکند.
اما چه افراد یا دستگاههایی بر عملکرد این اتاق نظارت میکنند؟، شورای عالی نظارت متشکل از وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان ملی استاندارد و رئیس و دو نایبرئیس اتاق ایران که ریاست این شورا به عهده وزیر صنعت، معدن و تجارت است. مهمترین رکن اتاق بازرگانی هیئت نمایندگان است که از روسای 34 اتاق در سراسر کشور انتخاب میشود و از بین آنان هفت نفر به عنوان هیئترئیسه انتخاب میشوند.
اتاق بازرگانی چگونه در اقتصاد ایران تأثیر میگذارد؟
اتاق فکر اتاق بازرگانی 19 کمیسیون در موضوعات مختلف دارد و سعی میکند در هر موضوع مشاوره تخصصی را به هیئترئیسه اتاق بازرگانی ارائه کند و آنان نیز این اطلاعات تصمیمساز را به وزرای مربوطه اقتصادی، نمایندگان و هیئترئیسه مجلس ارائه میکنند، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی از جمله افرادی است که این مشاورههای تخصصی را به دقت خوانده و در تصمیمات مجلس لحاظ میکند. به عبارتی میتوان اتاق بازرگانی را پارلمان اصلی بخش خصوصی ایران دانست که در تصمیمات خرد تا کلان اقتصادی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم دارد.
اتاق بازرگانی که خود را پارلمان بخش خصوصی میداند، شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی را راهاندازی کرد تا بدون واسطه با مسئولان دولتی، نمایندگان مجلس و تصمیم گیران اقتصاد کلان در ارتباط باشد. این اتاق بخشنامهها و قوانین ضد توسعهای، ضد سرمایهگذاری و ضد صادراتی را شناسایی کرده و در اختیار سران قوا و نمایندگان مجلس قرار میدهد.
19 کمیسیون تخصصی اتاق بازرگانی عبارتند از: انرژی، صنایع پالایشی و پتروشیمی/ بازرگانی داخلی/ جوانان، کارآفرینی و کسبوکارهای نوین و دانشبنیان/ توسعه صادرات/ معادن و صنایع معدنی/ حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاهها/ حمایت قضایی و مالکیت فکری/ حملونقل، لجستیک و گمرک/ رقابت، خصوصیسازی و سلامت اداری/ گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر/ بازار پول و سرمایه/ سرمایهگذاری/ صنایع/ فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه/ کشاورزی و صنایع غذایی/ احداث و خدمات فنی و مهندسی / مالیات، کار و تأمین اجتماعی/ آب، محیطزیست و اقتصاد سبز/ مدیریت واردات.
وابستگی بیشتر به دلار
یکی از عواقب توسعه اتاق بازرگانی وابستگی بیشتر به دلار در عرصه تولید بوده و همان رویه غلط کشور را به دنبال دارد که هر تولید کننده ای در هر روز باید بپرسد؛ «قیمت دلار در ایران امروز چنده؟» ، امروز نیز اقتصاد ایران وابسته به دلار بوده نباید بیش از پیش آن را وابسته به واردات کرد که توسعه تفکر اتاق بازرگانی در اقتصاد کشور، راه را برای تولید سد کرده و راه را برای واردات هموار کرده است.
در گزارش بعدی به صورت مفصل تر به نقش اتاق بازرگانی برای تسهیل واردات خواهیم پرداخت.